Inleiding
Ellen D. Fiedler, Ph.D., is gastpreker over hoogbegaafden in
het graduate programma van de universiteit van Pennsylvania's voor "educators
of the gifted". Ze heeft ook een eigen dienst "Wings for Education,
Inc." waarmee ze zich inzet voor het begeleiden van hoogbegaafden
in en buiten de school.
Nota van de vertaler
Ik leerde Ellen D. Fiedler kennen als een zeer open, warm persoon.
Zij deelt graag en zonder reserve haar ervaringen en kennis rond het werken
met hoogbegaafden.
Hereby I wish to thank Ellen for her kindness to share her texts
with us.
Dit is een geautoriseerde vertaling van de originele Engelstalige tekst
die je vrij mag downloaden van onze site. Suggesties om de vertaling nuttiger
te maken zijn steeds welkom. Yo
Wouters, webmaster.
Als je de teksten va, Ellen (alsook de vertalingen) zou doorgeven aan
anderen, gelieve dan steeds de juiste bronvermelding te gebruiken.
Help je kinderen zich te organiseren
Enkele tips voor ouders
Door Ellen D. Fiedler, Ph.D.,
Wings for education inc., 4175 Creek Drive, New Buffalo, MI, 49117
Vertaald door Yo Wouters,
webmaster.
Intelligente kinderen zijn vaak niet zo sterk in zelforganisatie.
Het is zelfs zo dat hoe intelligenter ze zijn, hoe groter de kans dat ze
op gebied van zelforganisatie een probleem hebben (of, eerder, de volwassenen
in hun omgeving zullen zich zorgen maken over het feit dat ze zo slecht
georganiseerd zijn).
Redenen hiervoor zijn:
- ze hebben een goed geheugen, en kunnen (althans voor
een tijdje) vertrouwen op hun geheugen om te weten waar ze iets voor het
laatste hebben gezien
- ze hebben zoveel interessegebieden en zijn met zo
veel dingen tegelijk bezig dat hun leven gewoon vanzelf een beetje oncontroleerbaar
wordt
- ze zijn eerder zelfsturend van aard, hebben vooral
een intrinsieke motivatie en bieden weerstand aan externe
invloeden die hen willen doen conformeren aan hoe iemand anders denkt
dat ze hun leven zouden moeten leiden
- zij zijn zich niet bewust van, ontberen de vaardigheden
om zichzelf beter te organiseren
- zichzelf organiseren is oninteressant, routineus
werk, en hun hersenen zijn daar simpelweg niet op gebouwd
Enkele strategieën die (mogelijk)
kinderen kunnen helpen beter georganiseerd te geraken:
- Gebruik van kleurencodes: Laat kinderen verschillend
gekleurde mappen/indexkaarten/markers gebruiken voor de verschillende
soorten dingen die ze in hun leven moeten zien bij te houden. Denk eraan
dat de kinderen zélf de kleurcodes moeten bedenken, zélf
moeten beslissen wat met welke kleur moet gecodeerd worden (en wat niet).
Je kan de kinderen een lijst met de codes en waarvoor ze staan laten ophangen,
bv in slaapkamer, keuken of badkamer...Laat de kinderen hierover zélf
beslissen!
- Gebruik timers: gebruik een timer om kinderen eraan
te herinneren wanneer het tijd is een andere activiteit te beginnen, wanneer
het tijd is om met iets te beginnen of te stoppen, enz.
- Polshorloge met alarmfunctie: Geef de kinderen een
horloge met alarm en leer ze die te gebruiken. De kinderen zullen zelf
moeten bekijken voor welke activiteiten het nuttig is het alarm in te
stellen. Een lijst daarvan opstellen kan nuttig zijn. Laat de kinderen
ook beslissen hoeveel tijd vooraf ze telkens een waarschuwing wensen te
krijgen. Spreek een “testfase” van een week af, en bespreek
achteraf of er wijzigingen moeten worden aangebracht aan het ingestelde
schema.
- Afsprakenboeken, kalenders, agenda’s: Sommige
kinderen hebben graag een agenda bij de hand om hun afspraken in te noteren,
om er “todo” lijstjes, adressen en notities in bij te houden,
enz. Deze agenda of kalender kan overal meegenomen worden (met het risico
van verlies, uiteraard), of kan ergens op een vaste plaats beschikbaar
zijn.
- Technologie: De meeste kinderen houden van technologische
snufjes, en kunnen er goed mee overweg. Deze spullen kunnen immens nuttig
zijn. PDA’s kunnen gesynchroniseerd worden met computers, beide
kunnen ook afzonderlijk (standalone) functioneren. Een aantal GSM’s
hebben een PDA functie, wat een zeer nuttige
combinatie is.
Je kan deze technologische snufjes als volgt een hulp laten zijn:
- Gebruik ze net zoals timers en polshorloges met het ingestelde alarm
als hulp om de kinderen te herinneren aan allerlei zaken
- Kalenderfunctie: alles wat moet georganiseerd worden
kan je in een PDA-kalender of in de computer kwijt. Afspraken, terugkomende
evenementen (bv verjaardagen) – en dat met een herinnering die
ingesteld wordt zo veel tijd vooraf als de kinderen dat wensen-, telefoonnummers,
adressen (post en e-mail), notities, “todo” lijstjes, allerlei
informatie die, genoteerd op papiertjes, per definitie verloren zou
geraken, alles kan erin en blijft bewaard.
(nb: de items in de kalender kunnen meestal ook met kleur gecodeerd
worden, in kleuren die de kinderen zelf het best passend vinden)
- Mindmapping: Probeer er eens op te googelen. Eén
van de websites uit de lijst zal deze
zijn. Je vindt er gratis mindmapping software
(noot van de vertaler: kijk ook even op onze
pagina over mindmappen)
- Rolmodellen/mentors: maak je kind er attent op hoe
succesvolle volwassenen hun leven georganiseerd hebben, moedig hen aan
een breed gamma van methodes te ontdekken en daaruit zelf te kiezen welke
voor hen het meest passende zijn
- Verwant hieraan is de idee van het bestuderen van het leven van
opmerkelijke historische figuren (bv Leonardo Da Vinci) en hoe die hun
leven organiseerden. Bedenk daarna samen hoe deze mensen zichzelf vandaag,
met de beschikbare technologie, zouden organiseren.
- Creative Problem Solving: dit model biedt een geteste
en zeer nuttige methode voor het opdelen van complexe problemen in kleinere,
hanteerbare deeltjes. Je start met “rommel” (genaamd “doelzoeken”),
evolueert door “feiten zoeken” naar “probleemzoeken",
via “ideeën zoeken”, tot “oplossingen zoeken”
en “aanvaarding vinden”. Hier
vind je een kort overzicht (taal: Engels). Deze aanpak is zeer nuttig
om creatieve kinderen verder te laten gaan dan het bedenken van ideeën:
ze komen zo echt tot het selecteren en implementeren van oplossingen ook.
Tot slot...
Onthoud: je kinderen hebben hun eigen agenda (wat ze
willen doen, wanneer en hoe ze dat willen doen).
Jouw invloed daarop zal veel kleiner zijn dan je wel zou willen.
- Daarom is het in gesprekken met je kinderen wel wijs om dit te erkennen
- Sommige mensen werken écht beter onder (tijds)druk.
Een hoogbegaafd meisje (nu een succesvolle verloskundige) zei me ooit
“ik functioneer het beste onder stress”. Maar: sommige van
deze tegen de deadline aan werkenden geraken in tijdsnood omdat ze de
deadline net iets te dicht naderen
Wat kan werken is achteruitplannen vanuit het eindpunt
(dag nul, de deadline), bv “wat moet de dag ervoor klaar zijn, wat
de dag daarvoor,...”
|