Inleiding

We hebben er al op gewezen dat hoogbegaafdheid geen probleem is, maar het wel kan worden. We hebben er ook al op gewezen dat voorzichtigheid geboden is als er diagnoses gesteld moeten worden. ADHD, autisme, NLD, enz… zijn stoornissen die met hoogbegaafdheid verward kunnen worden omdat bepaalde kenmerken soms overeenkomen.
 
Maar wat ook kan voorkomen, is bijvoorbeeld dat iemand én hoogbegaafd is, én autisme heeft. Of hoogbegaafd is maar daarboven ook dyslectisch. Dit fenomeen heet ‘tweemaal speciaal’, en het vervelende hierbij is dat de stoornis de hoogbegaafdheid kan maskeren, en de hoogbegaafdheid de stoornis. Je krijgt schijnbaar te maken met een normaal kind, zonder problemen, dat zich eventueel al eens wat anders gedraagt, maar niet noodzakelijk opvállend anders. De problemen manifesteren zich misschien minder duidelijk, maar zijn er evengoed.

Sluit je ogen niet!

Laat ons beginnen bij het begin: de combinatie van hoogbegaafdheid met een leer- of ontwikkelingsstoornis IS MOGELIJK. En het is geen schande. Je kind heeft iets "extra" bovenop het hoogbegaafd zijn. Het maakt de boel alleen een beetje meer ingewikkeld. Blijkbaar kan een leer-of ontwikkelingsstoornis het hoogbegaafd zijn camoufleren (bv in een IQ test gaan onderpresteren), maar anderzijds kan hoogbegaafdheid ook de leer- of ontwikkelingsstoornis verstoppen, omdat het kind slim genoeg is om al van zeer jong strategieën ter compensatie van het probleem te ontwikkelen met als gevolg een zeer late diagnose van gezichtsproblemen, gehoorproblemen, dyslexie, dyscalculie, ADHD, autisme, NLD, ...
 
Belangrijk is dat je als ouder je ogen niet sluit. Dat je geen ontkenner wordt, die elk probleem aan hoogbegaafdheid gaat toeschrijven, tot je zelfs in de absurde situatie komt van het weigeren iets anders te laten testen, hoewel het voor iedereen die betrokken is bij de begeleiding van je kind duidelijk is dat niet álles door hoogbegaafdheid kan worden verklaard. Met zulk een houding doe je je kind tekort.
 
Het voornaamste is dat je als ouders en begeleiders blijft kijken naar het kind, en goed blijft afwegen wat wél, en wat niet herkenbaar is. En een test ter bevestiging of juist om iets helemaal uit te sluiten, is niet echt voor elk kind een ramp. Maar eveneens is hier weer een waarschuwing ivm. overdadig testen gepast. Het gaat er immers niet om het laatste detaillabeltje te kunnen plakken. Het gaat om aanpak: wat DOE je, hoe kan je dit speciale kind helpen, hoe kan je zorgen dat dit kind zich ten volle kan ontplooien. Hou in je achterhoofd dat een diagnose en testen slechts het middel zijn, en niet het doel.

De hamvraag blijft:

Hoe kunnen we DIT kind, met zijn/haar specifieke eigenschappen,
helpen opgroeien in een stimulerende omgeving,
die zijn/haar sterke kanten stimuleert
en zijn/haar zwakke kanten ondersteunt?

Hou die vraag in het achterhoofd als je testen bespreekt met de mensen die je kind hebben getest. Niet zelden moet je die vraag naar "wat DOEN we nu?" ZELF stellen. Vaak wordt er weliswaar een accurate beschrijving gegeven van je kind, maar stopt dan het gesprek. Stel dus desnoods de vraag naar aanpak zelf. Ga ervoor: die mensen moeten je kunnen helpen met praktische raadgevingen en tips om het leven met welke stoornis of probleem dan ook, een beetje aangenamer te maken. Laat je niet wegsturen met een diagnose alleen

Wees evengoed voorzichtig met dubbele diagnoses!

Soms is het heel moeilijk een verschil te maken tussen bepaalde problemen (ontwikkelingsstoornissen, leerstoornissen, fysieke problemen) en de effecten van een niet aangepast aanbod in het onderwijs, of een onvoldoende begeleiding op andere vlakken van je hoogbegaafde kind. Zeker voor een tester die je kind slechts op basis van enkele uren test beoordeelt, soms in niet ideale omstandigheden (stress, al dan niet door de school- of thuissituatie, of gewoon de testomgeving), is het heel moeilijk het hele plaatje te zien. Indien je dus twijfelt, spreek daar dan over, en zoek desnoods extra informatie elders ook.
 
Er zijn voldoende voorbeelden gekend van kinderen die een initiële "diagnose" kregen van één of ander letterwoord, waarvan de symptomen verdwenen of sterk verminderden door een betere begeleiding, om voorzichtig te zijn.
 
Een interessant boek in deze context is: James T. Webb, Ph.D.; Edward R. Amend, Psy.D., Nadia E. Webb, Psy.D., Jean Goerss, M.D., Paul Beljan, Psy.D., and F. Richard Olenchak, Ph.D., Misdiagnosis and Dual Diagnoses of Gifted Children and Adults (ADHD, Bipolar, OCD, Asperger's, Depression, and Other Disorders), GPP (Great Potential Press), 2004, ISBN 0910707677
 
Bekijk het even bij de uitgever zelf: www.giftedbooks.com/misdiagnosis.html

De eerste stap naar professionele hulp

Vooraleer je als ouder met je kind naar professionele hulp stapt, kan er al een hele weg afgelegd zijn. Zien dat er een probleem is, is daarbij de eerste stap, en die eerste stap is bij ‘tweemaal speciaal’-kinderen vaak moeilijk te nemen, net omdat de stoornis en de hoogbegaafdheid elkaar gaan maskeren.
 
Het is dus belangrijk dat de signalisatiehulpmiddelen, zoals SiDi-R en de Werkmap Leerzorg  hieraan ook aandacht besteden. De Werkmap Leerzorg heeft sinds september 2005 een uitbreiding gekregen die ook hier op inspeelt.
Gebruik deze link om de fiche "tweemaal speciaal" te downloaden.

Omdat er verschillende combinaties van ‘tweemaal speciaal’ mogelijk zijn, is het relatief moeilijk om lijstjes te maken die een duidelijk beeld geven van hoe ‘tweemaal speciaal’ zich precies manifesteert. Wil je zelf wat gaan speuren op het web, kijk dan even onderaan deze pagina waar we een heel pak links verzameld hebben.
 
Beseffen dat er iets aan de hand is, is één ding. Wat er precies aan de hand is, is wat anders. De hierboven genoemde signalisatiehulpmiddelen, zijn niet meer dan wat hun naam erover zegt: hulpmiddelen. Het zou op zijn zachtst gezegd onverstandig zijn om tot actie over te gaan op basis van deze hulpmiddelen alleen. Psychologen en psychiaters beschikken over een pak middelen die veel verregaander zijn en waarmee ze zich een veel beter beeld nog kunnen vormen van je kind. Hét standaardwerk in deze is de DSM-IV, de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Dit werk helpt de psycholoog en psychiater om een bepaald soort gedrag een naam te geven. Meestal is het niet mogelijk kinderen te ‘genezen’ van hun gedrag, maar zodra men een naam op het gedrag kan plakken, is het – mits degelijk onderzoek naar de oorzaken van het gedrag – vaak wel mogelijk om een begeleidingswijze uit te stippelen die een kind leert leven met zijn gedrag, of het controleerbaar te houden, zodat het kind de kans krijgt uit te groeien tot de volwassene die hij of zij wil zijn.

Wat met de eigen frustraties?

Ouder zijn van een speciaal kind is niet altijd even makkelijk. Er wordt veel van je geduld vereist soms. En menselijk als je bent, ben je vast niet elke dag even goed in het opbrengen van dat geduld. Kwetsende opmerkingen van je omgeving aan het adres van je kind, kunnen je erg  raken, en als je dan niet kan of durft te reageren, kan het wel eens voorvallen dat je je frustratie ten onrechte afreageert op je kind. En daarna… voel je je nog slechter.
 
Herkenbaar?

 
Leerkracht zijn van een speciaal kind is niet altijd even makkelijk. Er wordt veel van je geduld vereist soms. En menselijk als je bent, ben je vast niet elke dag even goed in het opbrengen van dat geduld. Je hebt een hele klas voor je die je iets diets wil maken waarvan je weet dat het belangrijk is, want de komende dagen wordt er in de klas op voortgeborduurd. Maar je hebt een slechte start van de dag gemaakt, en net vandaag wil het maar niet lukken met dat speciale kind in je klas. Je weet dat het kind er niks aan kan doen, maar toch reageer je je ten onrechte af op dat kind. En daarna… voel je je nog slechter.
 
Herkenbaar?
 
Broer of zus zijn van een speciaal kind is niet altijd even makkelijk. Er wordt veel van je geduld vereist soms. En menselijk als je bent, ben je vast niet elke dag even goed in het opbrengen van dat geduld. Mama of papa moeten meer tijd steken in je speciale broer of zus, en je begrijpt wel dat dat nodig is, maar toch… Net vandaag voel je je slecht want je had een rotdag op school en je hebt behoefte aan een kwartiertje aandacht van je ouders. Maar net nu hebben je ouders even de handen vol aan je speciale broer of zus, en aan jou wordt geen aandacht besteed. Je frustratie kropt zich op, en je reageert je ten onrechte af op je speciale broer of zus. En daarna… voel je je nog slechter.
 
Herkenbaar?
 
Vele mensen zullen zich in een van de bovenstaande situaties herkennen. Zelfs zonder speciale kinderen te hebben. Er is niks verkeerds mee. Zolang we het maar niet laten ontsporen. Een speciaal kind kan niet aan zijn eigen ik ontsnappen en heeft zeer zeker ook frustraties, maar heeft geen andere keuze dan ermee te leren leven. Daarom is dit een oproep aan ouders, leerkrachten of andere mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij een tweemaal-speciaal kind. Hoe ga je om met je frustraties? Hoe bewaar je je kalmte tegenover het kind, als iets niet meteen lukt. Hoe bewaar je je kalmte tegenover het onbegrip of de onwil van derden? En wat doe je als je je frustratie even niet de baas kan of kon? Wij zouden het op prijs stellen om hierover wat ervaringen te mogen ontvangen.

Voorbeelden en anekdotes

Hieronder hadden wij graag wat voorbeeldjes geplaatst van wat zou kunnen zijn, en anekdoten, ons bezorgd door ouders van kinderen die ‘tweemaal speciaal’ zijn, of wie weet, door de kinderen zelf. Als jij ons hierbij kan helpen, dan horen we dat graag!

HB + ADD

Een jonge twintiger met de diagnose ‘HB + ADD’ vertelt over haar ervaringen: De tijd die voorafging aan de diagnose, het stellen van de diagnose, en haar eerste contact met Rilatine®.

5 weken geleden ben ik getest door een psychologe. Ze wist vooraf bijna zeker dat het om ADD ging, maar wilde toch echt zekerheid. Ik kon maar een deel van de test afleggen omdat alle andere onderdelen niet representatief waren bij hoogbegaafden. We hebben veel truuks ;-).
Ik vroeg eerst of een neurologisch onderzoek niet beter was, omdat dit 100% betrouwbaar is. Maar het blijkt dat dat niet zo is omdat velen met ADD er na een neurologisch onderzoek toch zonder ADD uitkomen.
Een verslag dat - na anderhalf jaar therapie bij een psychiater (1 afspraak per maand) die vooraf ging aan de test - over mij werd gemaakt heb ik mogen inkijken. Alles wat ik bij de psychiater  zei wees blijkbaar echt in de richting van ADD en ze kon ook veel dingen aanvullen. Ik zei bijvoorbeeld een halve zin, pauzeerde dan even en dan vulde zij verder aan, net of ze het in mijn hoofd kon zien. Bijvoorbeeld: Een kenmerk van ADD is te laat komen. Ik zei dat ik dat nooit had; ik vertrok altijd een half uur tot een uur te vroeg. Waarop de psychiater antwoordde: “Je vertrekt zo vroeg omdat je minstens twee keer terug moet keren voor de zaken die je thuis hebt laten liggen.” Een ander kenmerk is bij ongelooflijk interessante colleges toch niet kunnen opletten, omdat je al een half verhaal bij de eerste stelling van de docent hebt verzonnen. Dat had ik al van in de lagere school eigenlijk.
Het grootste probleem – en ik heb het pas recent bij de psychiater erkend want ervoor zag ik het niet als een probleem – is dat ik deze wereld niet meer als een echte wereld zie, doordat ik zo vaak in mijn innerlijke wereldje zit en het zo complex heb uitgebouwd (iets dat niet verdwenen is na alle typische maatregelen voor hoogbegaafden, zoals thuisonderwijs, dingen leren die me interesseren, lessen “leren leren”, psychologische begeleiding, noem maar op…). De echte wereld is een droom waar ik soms in kom als ik even uit mijn eigen wereldje ben. Ik zit meer uren per dag in mijn eigen wereldje dan erbuiten. Ik weet niet of dit voor niet-ADD’ers goed te begrijpen is.
 
Een week later
 
Ik heb nu Rilatine® voorgeschreven gekregen om tijdens de blokperiode uit te proberen, en heb het twee keer uitgeprobeerd, gisteren en vandaag.
Het grootste effect dat het op mij heeft nu is angst.
Angst, want ik kijk voor mij op mijn bureel en ik zie een lijmstift en een pennenzak en ik kan die uit elkaar houden en ze lijken zo echt. Alles rondom mij lijkt zo echt nu ik Rilatine® genomen heb. Anders geeft alles een vluchtige indruk, maar nu lijken de objecten echt te bestaan, net of ik me er vroeger niet van bewust was dat ze bestonden.
Als ik Rilatine® neem zit ik mijn droomwereldje niet uit te bouwen. Ik zie gewoon het nut ervan niet in om daar te verblijven.
Het is net of een mist optrekt, of ik niet goed kon zien gedurende mijn leven en nu een bril opzet waardoor ik alles kan zien. Ja, die vergelijking met die bril beschrijft het nog het best. Of zoals in de reclame voor Noe parfum: alles om je heen staat stil en jij beweegt. Een heel raar gevoel.
 
Ik vind het zeer moeilijk uit te leggen wat er nu in me omgaat, omdat het allemaal zo anders is, zo nieuw.
 
Ik wil nu niet naïef en egocentrisch klinken, maar zo komt het over denk ik: ik begin stilaan te beseffen dat er een mogelijkheid is dat er mensen zijn die geen droomwereldje hebben en bij wie dit gevoel dat ik nu beleef er altijd is geweest. Ik heb het gevoel of ik de wereld nu pas ontdek.
 
Waarschijnlijk zal ik vaker Rilatine® moeten nemen, niet alleen in de blok. Dat zullen we na deze proefperiode bespreken. Ik zit toch ook met die angst dat ik meer zal moeten nemen, want dat wil ik niet echt.
 
Een half jaar later
 
Ik ben geslaagd, heb mijn tweede kandidatuur gehaald, net geen onderscheiding. Ik neem Rilatine® voor bepaalde lessen, niet allemaal, bij het studeren, schrijven van papers en afleggen van examens. Ook neem ik het als ik een creatieve bui heb. Dit klinkt raar omdat vele mensen zeggen dat ze juist minder creatief zijn als ze onder invloed van Rilatine® zitten. Ik neem het om mijn creativiteit uit te werken op papier, op doek, …
Ik heb nog steeds niet echt een balans gevonden, en ben nog steeds een beetje onzeker over de toekomst, maar ik neem het leven gewoon dag voor dag en zie wat het wordt. En het angstige is dat het leven ook lukt, het gaat de richting uit van hoe ik het stuur.
We zullen wel zien verder, niet te veel piekeren, gewoon rustig verder leven.

HB + ADHD

Een moeder (zelf ook ADHD’er) vertelt hoe zij haar zoon (hoogbegaafd en ADHD’er) begeleidt. Ze wees ons ook op het bestaan van de ADHD-wijzer, gerealiseerd door De Korbeel (kinder- en jeugdkliniek voor observatie en psychotherapie te Kortrijk), in samenwerking met de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen afdeling IPSOC te Kortrijk. Meer details over de ADHD-wijzer zijn op het web na te lezen onder deze link.

Het (her)richten van zijn aandacht, daar heeft een typische ADHD’er (mag ik lekker zeggen want ik ben er zelf een hahaha) wel last van. Eens we focussen op iets, verdwijnt al de rest. Zo moet ik er niet aan denken om vanuit de keuken te zeggen dat het eten klaar is... Mijn zoon, K., hoort mij wel hoor, het dringt alleen niet door, dat weet ik uit eigen ervaring. Z'n hoofd is met iets anders bezig en neemt alleen een stem waar op de achtergrond...
Dus ga ik tot bij K., en raak ik hem aan door mijn hand op z’n schouder te leggen of eens door z'n haar te strelen, en ik zeg dat hij aan tafel mag komen omdat we gaan eten. Dat gaat veel vlotter.
Wat ik bij hem heb gemerkt is dat je hem dat planmatig werken kán leren, ik ben er al maanden mee bezig en het werpt duidelijk vruchten af. Maar 'vanzelf' zou het niet komen denk ik. Het volstaat ook niet om hem een algemeen principe aan te reiken, je moet het echt wel samen met hem een aantal keer oefenen bij elke nieuwe situatie. Dat zijn de 'denkreflexen' die ik hem aanleer. Herhaling is het toverwoord, samen met structuur en veel geduld, heel veel geduld en positief gedrag belonen, aanspreken op gedrag, niet op de persoon, en rechtlijnig zijn. Veel makkelijker gezegd dan gedaan. Wat ons het moeilijkst valt is het vooruit denken op de situaties die kunnen ontstaan en die proberen te sturen om probleemgedrag te vermijden.
Voorbeeldje:Op vrijdagavond is K. gewend om te gaan slapen bij z'n papa en die brengt hem dan de zaterdagavond voor bedtijd terug naar huis. Het gebeurt dat de papa echter moet werken op vrijdagavond. Als we dan het nachtje logeren opschoven naar zaterdag, bezorgden we iedereen een heel rottig wekend. Nu zorgen we ervoor dat zoiets alleen heel uitzonderlijk gebeurt, en dat het dan ook nog ten laatste op de woensdag ervoor kan gezegd worden aan K. We helpen hem dan door het iedere dag eens te vermelden dat zijn papa volgend weekend op zaterdag thuis is i.p.v. op vrijdag...
En als het echt last-minute is, dan gaat hij op vrijdagavond slapen bij de oma (langs papa's kant) zodat z'n papa hem de ochtend nadien kan gaan ophalen en de rest van het weekend 'normaal' verloopt.
 
We zijn er nog altijd niet in geslaagd hem bepaalde denkreflexen aan te leren. Z'n impulsiviteit is enorm! De methode van Meichenbaum sloeg helemaal niet aan, hij had er een bloedhekel aan. Ik probeer momenteel aan te leren dat hij zijn huiswerk (of agenda, of leesboek, of mapje, …) niet meer op school vergeet om 4 uur. Mijn idee was een briefje hangen in z'n lessenaar, maar dat vond de juf geen goed idee want als er huiswerk is, zit dat altijd in zijn map, en dat 'moet' gemaakt worden. Maar K. vergeet zelfs z’n map!

Van dezelfde moeder kregen we ook de onderstaande positieve boodschap mee over ADHD-kinderen:

Kijk verder dan de problematiek, kijk naar het kind: ze hebben ook veel positieve eigenschappen:
                - Ze zijn zeer enthousiast over dingen die ze graag doen
                - Ze zijn vaak heel creatief
                - Ze bekijken de wereld op een onbevangen, unieke manier
                - Ze zijn spontaan en openhartig
                - Ze kunnen krachtig streven naar iets
                - Ze hebben een groot gevoel voor humor
                - Ze zijn energiek
                - Ze zijn vaak zeer origineel in bepaalde situaties
                - Ze leggen snel contacten...
 
Het lijkt ons dat deze boodschap in licht gewijzigde vorm opgaat voor alle kinderen…

Lees ook eens het tekstje over aandachtsregulatieproblemen in onze literatuurpagina's.

Een moeder van een achtjarige jongen (J.) schreef een zeer lange en boeiende mail. Haar zoon is hoogbegaafd en heeft ADHD, en in de mail wordt een schets gemaakt van zijn leven, vanaf zijn geboorte tot op heden.

J. werd geboren na een voldragen eerste zwangerschap (met een heel actief baby'tje), huilend en stampend en dat is zo gebleven tot hij 1 jaar was. Borstvoeding wou hij niet. Daar had hij geen geduld genoeg voor. Hij huilde van 's morgens 6.30u tot 's avonds 22.00u om dan aan één stuk door te slapen (al vanaf 3 maand). Middagdutjes kende hij niet. Hooguit één keer maximum 10 minuten niet wenen. Maar slapen? Nooit.

Op 1-jarige leeftijd beterde veel. Hij stapte rond, begreep alles wat we hem vertelden en sprak onmiddellijk met mooie woordjes. Wij hebben ook nooit babytaal gesproken met hem.
Toen hij anderhalf jaar oud was, zat hij vaak op mijn schoot toen ik aan het programmeren was, met als gevolg dat hij ook op de computer wou werken. Z'n eerste Musti-cd-rom werd laaiend enthousiast onthaald. Hij kon van in het begin juist met muis en toetsenbord overweg.

Toen hij 4 was (en een heel erg drukke kleuter) kloeg hij regelmatig: “dat het weeral over Pasen ging in de klas”, of “dat ze weeral over de ruimte moesten leren”, en dat wist hij nog allemaal van het jaar ervoor.
Hij was vooral erg druk en vrat onze energie, dat viel op. Dat hij "slim" was viel niet echt op. Hij was wel pienter, maar J. was eerste en enige kind en ik kon niets vergelijken… :-)

Tegen de leeftijd van 5,5 jaar heb ik de eerste keer testen rond ADHD laten uitvoeren. Die testen gebeurden door een team van artsen die ieder specialist zijn op eigen vlak. Een IQ-test was onderdeel van het pakket. Bleek dat J. met een heel grote waarschijnlijkheid ADHD had (maar dat mocht men officieel pas zeggen als hij 7 ging worden) en niet in kleine mate. Verder zeiden ze dat J. qua denkvermogen beduidend meer capaciteiten had dan een doorsnee kind op zijn leeftijd, en dat de testresultaten dan nog grondig gedrukt werden door z'n verstrooidheid. Zo liep hij tijdens het testen naar het raam om te gaan kijken of hij de ziekenwagen kon zien voorbij rijden, begon hij tegen de testafnemer steeds te vertellen over de meest uiteen lopende zaken die niets te zien hadden met de test, enz...
De laatste dag had hij een gesprek met de kinderpsychiater. Ik zat te wachten in de wachtkamer. En dat duurde lang... Toen hij uiteindelijk buiten kwam had hij een briefje mee en zei beleefd: "Tot de volgende keer meneer."
Het volgende was gebeurd: de dokter had J. gevraagd: "Als je 3 wensen zou mogen doen die uitkomen. Wat zou jij dan wensen?"
J. keek de dokter argwanend aan, wetend dat zoiets toch niet mogelijk was. De dokter verduidelijkte dat hij de wensen niet ging kunnen "waar" laten worden, maar dat hij graag wou weten wat hem bezig hield en dat hij veel kon leren over J. als hij z'n drie allergrootste wensen wou delen met hem. Daarop zei J. dat zoiets heel belangrijk was en dat hij daar niet onmiddellijk een antwoord op kon geven. Hij ging erover nadenken, zei hij, en dan aan zijn mama vragen die wensen op te schrijven tegen de volgende keer. De dokter kon niet anders dan akkoord gaan, want J. wou absoluut nadenken over zo'n belangrijke vraag.

In de loop van de week kwam mijn zoontje nu en dan naar mij toe en deed me zijn wensen opschrijven:

1. Ik wens dat alle kapotte lichten over gans de wereld automatisch hersteld zouden worden.
2. Ik wens dat alle mensen met wonden meer rode bloedlichaampjes krijgen zodat ze snel stoppen met bloeden en genezen.
3. Ik wens dat er niemand in de wereld nog bomen omhakt. Alleen de arme mensen omdat zij echt hout nodig hebben voor hun huis te bouwen en te verwarmen en zo...

Ik heb geprobeerd van: "En wens jij dan niet dat Sinterklaas jou al het speelgoed brengt waar je van droomt?"
“Ja, ook wel”, zei hij, “maar als ik maar drie wensen mag doen, dan zijn deze drie de belangrijkste. Ik wil dat je deze wensen afgeeft aan de dokter.”

Een jaar later had J. Rilatine® nodig. Dat werkte niet zo goed door heftige rebounds. Concerta® 18mg hielp hem beter. [nvdr: rebounds zijn pieken in het gedrag als gevolg van het feit dat Rilatine® vrij bruusk uitgewerkt is, dit in tegenstelling tot Concerta® waarvan de uitwerking langzaamaan afneemt.]

Ondertussen was hij klaar om naar het eerste leerjaar te gaan. Hij kon al betrekkelijk goed rekenen, want we speelden die grote vakantie veel met kaarten van Yu-Gi-Oh. Hij won als 6-jarig kind zelfs een competitie aan de kust tegen kinderen en jongeren die minstens dubbel zo oud waren als hij! Hij is daar nog altijd fier over.

Na 1 week school was hij het zat (ja dat ging echt snel bergaf). Ze leerden helemaal niet rekenen, dat was tellen! En dan nog, kan je dat wel rekenen noemen als het tot 10 of 20 is, aldus J.? Toen maakte hij immers al optellingen boven de 1000 en om Yu-Gi-Oh te spelen moet je ook kunnen aftrekken. Je start immers met 8000 levenspunten, waarvan er telkens punten afgaan... de frustratie voor rekenen leek me dan ook wel logisch.
Leren lezen was nog zoiets. Drie dagen na elkaar het woord "ik" schrijven werd niet echt als “leren” ervaren... En dan die boekjes, vol korte zinnen in nietszeggende verhalen... J. had toen zijn eerste Harry Potterperiode, en moest plots zijn tijd spenderen aan “stomme” boekjes i.p.v. te luisteren naar de Harry Potterverhalen die mama voorlas.
Ik beloofde een oplossing te zoeken toen hij op een ochtend onder de tafel kroop en met zijn vingers in zijn keel probeerde te kokhalzen om thuis te mogen blijven. Hij is toen nog 2 weken op die school gebleven, braaf en zonder klagen over de voor hem ondraaglijke saaiheid.

Ik heb toen verschillende scholen gebeld en er enkele bezocht.
In het dorp naast dat van ons was er juist een nieuwe directeur aangesteld in een klein katholiek schooltje. Een rustige man, die het als een uitdaging zag om ook een kind met een voorsprong een leuke schooltijd te bezorgen. Er was wat twijfel bij de zorgcoördinator, maar toen men J.’s verslag las (IQ 142 + ADHD) wou men het een kans geven. In de loop van het eerste leerjaar heeft men van J. een nieuwe IQ-test afgenomen en die bevestigde het vorige resultaat. Zijn IQ was nu 145 zei men, maar dat was geen vast gegeven, want de test was gelimiteerd tot 145. [nvdr: de momenteel meest gebruikte IQ-test voor kinderen en jongeren is de WISC-III en die heeft inderdaad een plafond rond 145. Bovendien heeft deze test als extra minpunt dat kinderen die iets trager zijn, extra benadeeld worden in de toegekende score.]

J. heeft het eerste leerjaar gevolgd, mocht moeilijkere rekeningoefeningen doen en kreeg minder herhaling. Er werd extra aandacht besteed aan zijn schrijven, want zoals je wellicht weet hebben personen met ADHD vaak een gebrekkige fijne motoriek en dat is bij mijn zoon niet anders.

Na enkele maanden was de juf door haar oefeningen heen en is ze Somplex gaan gebruiken. Volgens de juf was slechts de helft van dat pakket bruikbaar. De andere helft was te makkelijk volgens haar. Weet wel dat het Somplexpakket “eerste leerjaar” het minst goede is.
Het volgende schooljaar ging J. gewoon naar het tweede leerjaar, maar voor rekenen naar het derde leerjaar. Hij leerde op zijn eentje al de deel- en maaltafels. In zijn rekenklas was hij meestal de eerste of de tweede qua punten. Dat was toen voor hem belangrijk omdat één kind (de populairste jongen) had gezegd dat hij nu wel nooit meer de eerste zou zijn, want al die andere kinderen gingen een jaar ouder zijn dan hij.

Zijn rapporten zijn prima, goede cijfers, beleefde manieren, geen storend gedrag... maar dat lukt enkel met medicatie. We hebben het geluk dat die heel goed aanslaat.
Als ouder weet ik één ding zeker. Als ik morgen mijn zoon geen Rilatine® (nu Rilatine® MR 30mg) meer geef, dan heeft hij op zijn volgend rapport amper 50% in plaats van 95%. Dan krijgt hij iedere dag straf op school. Dan wil geen enkel kind nog met hem spelen en is het thuis iedere dag een ramp. Zeker weten dat mijn zoon het volgende schooljaar dán in het Bijzonder Onderwijs zou moeten volgen. En dat terwijl hij nu heel goed functioneert!

Ik kan iedereen aanraden te rade te gaan bij een "team" of arts waar je als ouders beiden een goed gevoel bij hebt. Als de arts na enkele gesprekken over je zoon spreekt, dan moet je het gevoel hebben dat hij je kind kent. Als hij je kind anders omschrijft dan je hem zelf kent, dan klopt er iets niet!

J. is nu 8. Hij weet dat hij ADHD heeft (de drukte, de chaos, het verstrooid zijn, het huppelen en wiebelen...) en hij weet dat er meer verbindingen zijn in zijn hersenen dan in de hersenen van de meeste mensen die resulteren in een hoger IQ cijfertje. Zoals je kinderen hebt met talent om te voetballen, heb je kinderen met talent om te “denken” en “redeneren”. Wij leren hem dat dit ook goed is en dat dit talent ook “getraind” moet worden als je het optimaal wenst te benutten. Talenten die niet onderhouden worden gaan immers verloren.
J. droomt al sinds zijn 3 jaar van een toekomst als wetenschapper in zijn eigen labo en van meerdere universitaire diploma's :-)

Zolang mijn zoon die dromen koestert, zal ik hem helpen en stimuleren. En mocht een van mijn andere kinderen dromen over een voetbalcarrière, dan sta ik met evenveel enthousiasme aan de zijlijn te supporteren.
ADHD of niet, hoogbegaafd of niet, het is míjn kindje en iedere ouder wil in de eerste plaats zijn kind gelukkig zien hé? Voor ons betekent dat momenteel ervoor zorgen dat hij normaal kan functioneren om naar school te gaan en te "leren".

 

Lezen op het web

Hier voorlopig wat links. stilaan proberen we één en ander ook in te leiden met een kleine tekst (misschien uw bijdrage?).

Omdat deze pagina steeds langer wordt, hier een kleine navigatiehulp. Klik op het onderwerp waarheen je wenst te springen:

Algemeen leerproblemen

Algemeen HB - Leerproblemen

Dubbele diagnose echt of vals?

Dyslexie

Dyspraxie

Algemeen over leerproblemen:

Wat begripsomschrijvingen om te beginnen: http://members.chello.nl/~f.princen/ALLERLEI%20STOORNISSEN.htm

Ee interessant boek: Erik Verliefde, Ria Hermans, Geef me de tijd, kinderen met leerproblemen in de klas
Acco Leuven, 2000, ISBN 90-334-4614-2

www.pbs.org/wgbh/misunderstoodminds/

http://members.chello.nl/~f.princen/ALLERLEI%20STOORNISSEN.htm

www.letop.be/default.asp

http://www.hoagiesgifted.org/twice_exceptional.htm

http://www.susanwinebrenner.com/underachi.htm

www.uniquelygifted.org/

www.nldline.com/giftednl.htm

www.sengifted.org/articles_counseling/Webb_MisdiagnosisAndDualDiagnosisOfGiftedChildren.shtml

www.giftedbooks.com/aart_webb.html

http://www.giftedbooks.com/misdiagnosis.html

Lovekey, Deidre V., Different Minds: Gifted Children With AD/HD, Asperger Syndrome, and other Learning Deficits

Combinatie HB-andere zaken algemeen

Een doos van pandora over dubbele diagnoses: www.uniquelygifted.org/

Ook eenheel interessante pagina over tweemaal speciaal (HB + leerprobleem) is het literatuuroverzicht van Hoagiesgifted

Een artikel over HB gecombineerd met enkele andere zaken: www.nldline.com/giftednl.htm

Echte of vermeende stoornissen? Toch even uitkijken!

SENGIFTED over dubbele diagnoses (en soms foute dubbele diagnoses): www.sengifted.org/articles_counseling/Webb_MisdiagnosisAndDualDiagnosisOfGiftedChildren.shtml

Webb over foute diagnoses en dubbele diagnoses: www.giftedbooks.com/aart_webb.html

Een interessant boek in deze context waaraan Webb meewerkte: James T. Webb, Ph.D.; Edward R. Amend, Psy.D., Nadia E. Webb, Psy.D., Jean Goerss, M.D., Paul Beljan, Psy.D., and F. Richard Olenchak, Ph.D., Misdiagnosis and Dual Diagnoses of Gifted Children and Adults (ADHD, Bipolar, OCD, Asperger's, Depression, and Other Disorders), GPP (Great Potential Press), 2004, ISBN 0910707677

bekijk het even bij de uitgever zelf: www.giftedbooks.com/misdiagnosis.html of hier bij amazon

 

ADHD en HB

www.zitstil.be/

www.letop.be/default.asp

proto.thinkquest.nl/~jrc104/

www.docentenplein.nl/vakinfo0401/adhdjan.htm

www.antenna.nl/hersenstorm/

www.antenna.nl/hersenstorm/Literatuur.html

www10.antenna.nl/hersenstorm/Hoogbegaafdheid.html (tip!)

www.addresources.org/article_gifted_lovecky.php

www.addresources.org/article_giftedness_ADHD_neihart.php

add.miningco.com/library/bllongtermritalin.htm

www.pelsser.nl/lichamelijkeklachten.html

www.thomasarmstrong.com/

hoagiesgifted verzamelde heel wat info over HB+AD(H)D

borntoexplore.org/overexcite.htm

www.kpcgroep.nl/assets/Publication/391/Asset/3427/Publicatie%20downloaden%20(word).doc

www.teleacnot.nl/sites/jota-tv/adhd.html

www.balansdigitaal.nl/

www.adhd.nl/

www.smri.nl/researchers/sarah/

adhd.startpagina.nl/

http://www.associatedtherapists.com/announcemtastudy.htm

http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m0902/is_6_28/ai_67835324

http://www.breggin.com/mta.html

http://www.healthynh.com/index-fhc.php?expand=881#881

crw.boxofclue.com/tsfun/dsmiv-adhd.html

Enkele van deze sites kregen hier onder al een woordje uitleg... Stuur gerust uw commentaar op een site!

Letop!: www.letop.be/default.asp

Taal: Nederlands
Land: België
Inhoud: Site van het platform voor ouderverenigingen rond leer- en schoolproblemen (gesteund door Koning Boudewijnstichting, Vlaamse gemeenschap en een privé sponsor). Voor wat betreft hoogbegaafdheid is voor deze site Bekina de partner (maar via het forum kan ook gewezen worden op het bestaan van anderen).
Waardering : Er is niet veel informatie op de site zelf te vinden rond hoogbegaafdheid (site is nog in een beginfase). Verder stuurt deze groep wel maandelijks een nieuwsbrief door als je dat wenst. Hierin staan zeker goede tips naar leermethoden, allerlei software, enz. Voorbeeld mei 2004: een link naar Leeswijzer, ontdekkend leren lezen voor kleuters, een handreiking en verrijkingstaken voor hoogbegaafde leerlingen enz.

 

Een korte, praktische tekst over het verschil tussen een kind met ADHD en eentje met PDD in de klas hebben, met enkele "do's" en "dont's":

home.hccnet.nl/m.berkhof/referentie/artikelen/jufikwilwel.htm

 

Hoe maak je een onderscheid tussen ADHD en HB?

Kijk hier al eens: www.plato.caiw.nl/inform/pub0004.html#Hoe%20kunnen

Zit Stil: mooie site van de vereniging van ouders van kinderen met overbeweeglijkheid, aandachtsstoornissen en impulsief gedrag:

www.zitstil.be/

 

Leerlingensite over ADHD: proto.thinkquest.nl/~jrc104/

Stichting Plato: Hoe ADHD en HB uit elkaar houden? www.plato.caiw.nl/inform/pub0004.html

Docentenplein: ADHD en HB: www.docentenplein.nl/vakinfo0401/adhdjan.htm

Hersenstorm: site rond ADHD: www.antenna.nl/hersenstorm/
waarop: boeken over ADHD: www.antenna.nl/hersenstorm/Literatuur.html

Rilatine: lange termijn effecten (artikel): add.miningco.com/library/bllongtermritalin.htm

Over ADHD en voeding: www.pelsser.nl/lichamelijkeklachten.html

Site dr Armstrong: www.thomasarmstrong.com/

Auteur van de idee "The mytho of ADD", die een lans breekt voor het loslaten van de idee van een stoornis ten voordele van een model van multiple intelligenties. Schreef er een aantal boeken over.

Theresa Gallager: borntoexplore.org/overexcite.htm legt een link tussen AD(H)D, ADD en hoogbegaafdheid. Ze ziet verbanden via de theorie van Dabrowski over "overexcitabilities".

Van kinderen, voor kinderen, over ADHD: proto.thinkquest.nl/~jrc104/

Handelingswijzer ADHD in voortgezet onderwijs:
www.kpcgroep.nl/assets/Publication/391/Asset/3427/Publicatie%20downloaden%20(word).doc

Teleac over ADHD: www.teleacnot.nl/sites/jota-tv/adhd.html
interessante basisinfo!

Balans, een vereniging van ouders van kinderen met leer- en gedragsstoornissen: www.balansdigitaal.nl/

ADHD-land, kennispunt uit nederland rond ADHD: www.adhd.nl/

Site van Sarah Durson, www.smri.nl/researchers/sarah/

ADHD startpagina (Nl): startpagina met veel links: adhd.pagina.nl/

Boek: Lovekey, Deidre V. , Different Minds: Gifted Children With AD/HD, Asperger Syndrome, and other Learning Deficits

Autisme(spectrum)

Autisme

health.groups.yahoo.com/group/kinderenmetautisme/

www.ocautisme.be/

groups.yahoo.com/group/autisme-school/

home.iae.nl/users/jhjess/asperger/asphome.html

www.autismeonderzoek.nl/

within.autistics.org/aspies.html

www.autismevlaanderen.be/

www.autisme.be/

www.2link.be/index.php?zone=dochter&dochter=autisme

perswww.kuleuven.ac.be/~u0030608/watauti/watauti.htm

Asperger

users.pandora.be/koen.nijs/

www.orthopedagogiek.com/autisme-asperger.htm

www.tonyattwood.com.au/

groups.msn.com/autismewereld/_homepage.msnw?&pps=k

www.pasnederland.nl

 www.pasnederland.nl/thema/hoogbegaafd/

www.findarticles.com/cf_dls/m0HRV/3_24/77608136/p1/article.jhtml

Enkele van deze websites werden hier onder al van een woordje uitleg voorzien

SENvzw: steunpunt expetise netwerken. Website van het erkend steunpunt rond autisme, gedragsproblemen, personen met een niet aangeboden hersenletsel.

Vlaamse groep rond autisme (ook HB combi): health.groups.yahoo.com/group/kinderenmetautisme/

Nog een goeie site, vaak met goeie cursussen ook: www.ocautisme.be/

Groep speciaal rond onderwijs: groups.yahoo.com/group/autisme-school/

Op deze site staat de DSM IV op en andere methoden om autisme te diagnosticeren: home.iae.nl/users/jhjess/asperger/asphome.html

Een groep die vooral bezig is rond natuurlijke geneeswijzen en die verder wil kijken dan het stempeltje: www.autismeonderzoek.nl/

Een hele leuke: beroemde personen met (vermoedelijk) asperger:within.autistics.org/aspies.html

Autisme Vlaanderen: www.autismevlaanderen.be/

Autisme BE: www.autisme.be/

Doorkliksite link2be autisme: www.2link.be/index.php?zone=dochter&dochter=autisme

Asperger-site van een volwassen man met Asperger: users.pandora.be/koen.nijs/

Informatief, en duidelijk gebaseerd op eigen ervaringen

Nog ééntje rond Asperger, van de site orthopedagogiek:
www.orthopedagogiek.com/autisme-asperger.html

Engelstalige site rond Tony Attwood die veel rondom asperger geschreven heeft: www.tonyattwood.com.au/

De msn groep rond T. Attwood: groups.msn.com/autismewereld/_homepage.msnw?&pps=k

PAS Nederland: www.pasnederland.nl

Taal: Nederlands
Land: Nederland
Inhoud: site rond PAS (personen uit het autisme spectrum). Nederlandse site van de vereniging van hoog fyunctionerende volwasenen PAS.
Tip: artikel over Asperger syndroom en hoogbegaafdheid: www.pasnederland.nl/thema/hoogbegaafd/

L.M.Henderson, Asperger's syndrome in gifted individuals:

www.findarticles.com/cf_dls/m0HRV/3_24/77608136/p1/article.jhtml

KUL: perswww.kuleuven.ac.be/~u0030608/watauti/watauti.htm

Taal: Nederlands
Land: België
Inhoud: Artikel over diagnose van autisme

Gilles de la Tourette

Vlaamse vereniging Gilles de la Tourette site: www.tourette.be/

Taal: Nederlands
Land: België
Inhoud: Site van de Vlaamse Vereniging Gilles de la Tourette.
Tip: artikel over Hoogbegaafdheidn onderpresteren en Tourette:
www.tourette.be/ts/hoogbegaafdheid.shtml
Tip: artikel over sensomotorische integratie, hoogbegaafdheid, hypergevoeligheid, HB:
www.tourette.be/ts/hoogbegaafdheid2.shtml
Tip: artikel over NLD: www.tourette.be/tsplus/nld.shtml

NLD

NLD.be: www.nld.be/

Artikel over NLD op de Gilles de la Tourette site: www.tourette.be/tsplus/nld.shtml

NLDline: www.nldline.com/

Handelingswijzers NLD:

www.digischool.nl/phpBB2/viewtopic.php?p=3232
www.pobos.nl/downloads/artikelnld.pdf
home.quicknet.nl/qn/prive/laurinda/html/rekenvoorw_.html

VIQ-PIQ en NLD: verband of niet? www.nldontheweb.org/tanguay.htm

een ouder aan het woord: home.tiscali.be/martines_net/NLD/Index0.html

Dyslexie:

Caroline's dyslexiepagina: www.dyslexienet.nl/

Methode De Haan: www.abc-methodedehaan.nl/index.php: methode om met dyslexie om te gaan en de problemen te verkleinen.

Readregular: www.readregular.com/
Speciaal lettertype ontwikkeld voor dyslectici

Practijk lees- en spellingproblemen: www.remedialteaching.netmenu.nl/

Kuifje en dyslexie: een leuke CD-ROM voor kinderen om te leren omgaan met hun probleem.
www.ditt-online.org/CDRom-EN.htm

Pagina met enkele e-books over dyslexie: www.ditt-online.org/E-books.htm

Nederlandse site van een scholengroep in 's Hertogenbosch- dyslexie pagina
http://www.easy-site.nl/Digidact_C01/default.asp?SessionID=809631127858990286421322483138&CustID=525&ComID=6&ModID=87&ItemID=0

DOT: Nederlandse test op dyslexie die een leerkracht in de klas kan afnemen

Het pakket bestaat uit 9 taaltestjes en een vragenlijst:
* een dictee (dyslecten maken meer fouten),
* fouten aanstrepen in een voorgelezen verhaaltje (ze herkennen minder fouten),
* dictee van onzinwoorden (ze kunnen minder makkelijk klanken omzetten in letters),
* letters invullen (ze hebben problemen met tweeklanken en letters die op elkaar lijken),
* fouten onderstrepen in een zelfgelezen tekst, een tekst overschrijven
(dyslecten slaan vaak woorden of zinsdelen over),
* vragen maken over een tekst waarvan ze niet wisten dat er vragen over zouden komen
(ze hebben een minder goed geheugen voor gelezen teksten),
* nog een dictee (maar nu met leenwoorden, die hebben andere regels dan Nederlandse woorden),
* verkleinwoorden maken (dyslecten hebben daar moeite mee),
* nog een keer fouten zoeken
* en ten slotte vragen beantwoorden over dyslexie.
Je kunt de resultaten blijkbaar via een dienst laten nakijken.

OCD: obsessive-compulsive disorder:

www.ocfoundation.org/ocf1010a.htm

Hooggevoelig:

www.hooggevoelig.nl/
http://www.hspvlaanderen.be
http://www.giftedservices.com.au/children.html#Dabrowski
http://www.todaysparent.com/behaviordevelopment/allages/article.jsp?content=362
http://www.antenna.nl/hersenstorm/Hypersensitiviteit.html
http://www.hoagiesgifted.org/dabrowski.htm
http://familyeducation.com/article/0,1120,59-25708,00.html
http://www.austega.com/gifted/articles/Mika_positivedisintegration.htm
http://borntoexplore.org/overexcite.htm
http://www.hsperson.com/
http://www.hsperson.com/pages/test_child.htm

Dyspraxie:

http://home.hetnet.nl/~gjmartens/
http://www.orthopedagogiek.com/dyspraxie.htm
http://www.dyspraxie.cjb.net/
Dyspraxis: een vereniging van ouders van kinderen met ontwikkelingsdyspraxie (DCD)

Dysorthografie:

www.pravoo.com/dysortho.htm

Meerdere problematieken beschreven

WEBsite Orthopedagogiek.com: www.orthopedagogiek.com/rekenenstoornissen.htm

Taal: Nederlands, Frans, Engels
Land: Nederland
Inhoud: Deze website is bedoeld voor onderwijsgevenden en andere hulpverleners om informatie te vinden over verschillende stoornissen, die tot het terrein van de orthopedagogiek behoren. 
Tip: op deze site vind je van verschillende leer- en ontwikkelingsstoornissen lijstjes van kenmerken, en wat extra uitleg erover.
Tip: www.orthopedagogiek.com/testen.htm
Deze pagina bevat een lijst van testen (en hun afkortingen), misschien handig om te weten waarover die psycholoog aan de andere kant van de tafel het heeft...
Tip: Dyscalculie: www.orthopedagogiek.com/rekenenstoornissen.htm

Balans: www.balansdigitaal.nl/sitemanager.asp

Taal: Nederlands
Land: Nederland
Inhoud: Balans is een vereniging voor ouders van kinderen met leer-, ontwikkelings- en gedragsstoornissen, waaronder ADHD, dyslexie en PDD-NOS. Balans informeert, behartigt belangen en realiseert lotgenotencontact.
Tip: Dat er ook een zekere ruis kan zijn tussen een diagnose van hoogbegaafdheid en één of ander probleem op het vlak van ontwikkelings- of leerstoornissen, en hoe soms het ene het andere versterkt, lees je in het verhaal van een moeder over haar hoogbegaafd kind met ADHD : www.balansdigitaal.nl/sitemanager.asp?paginaid=detail&str=id_470

Overzicht types bijzonder onderwijs in Vlaanderen:

perswww.kuleuven.ac.be/~u0030608/bijzonderonderw/bijzonder_onderwijs.htm