Home Hoogbegaafd Herkenning Testen HB thuis Sociaal leven HB op school Probleemkinderen? Adresboek FAQ Goed voor een glimlach Literatuur
HB kind, probleemkind?
Inleiding
HB is geen probleem
Etiketten
Frustraties
Gekwetst
Hypergevoeligheid
Dabrowski
Tweemaal speciaal
...
...
Links
Gekwetst

Hoe raakt een kind gekwetst?

Hoogbegaafde kinderen hebben doorgaans een dieper inzicht in de dingen. Of ze begrijpen dingen op een leeftijd waarop de meeste kinderen die dingen nog niet begrijpen. Bij kleuters kan dit bijvoorbeeld zijn: het concept van samen spelen, het belang van spelregels, vriendschap, … Van een kleuter kan je niet verwachten dat hij tezelfdertijd ook beseft dat zijn leeftijdsgenootjes die begrippen nog niet doorhebben. En bijgevolg raakt de hoogbegaafde kleuter (zie voetnoot 1) gekwetst. Hij wil vriendjes zijn met iemand, en die iemand wil ook vriendjes zijn met hem. Maar twee uur later is die iemand vriendjes met iemand anders, en de hoogbegaafde voelt dat aan als verraad. Of twee kleuters voetballen samen. Voetballen, dat doe je met je voeten, maar dat andere kleutertje pakt steeds weer de bal met de handen vast. En hoe vaak het hoogbegaafde kleutertje ook zegt dat dat niet mag, het andere kleutertje blijft het toch doen. De hoogbegaafde kleuter voelt zich persoonlijk gekwetst hierdoor, want hij begrijpt niet dat zijn vriendje nog niet rijp genoeg is om die afspraak te kunnen naleven.
 
Als de kleuters iets groter worden en naar de lagere school gaan, zijn ze normaal gesproken allemaal in staat om samen te spelen, spelregels te volgen, en de vriendschap iets serieuzer te nemen. Deze problemen worden dan ook minder ernstig (ze maken plaats voor andere problemen, zoals onder andere aangetoond op de pagina over frustraties, maar dat is dan weer iets anders), maar toch moet men erover waken dat de kleuter ook zijn portie aan succesverhalen meemaakt. Een kind dat teveel gekwetst geweest is, ontwikkelt mogelijk een minderwaardigheidsgevoel, of ontwikkelt een ongezonde dosis wantrouwen tegenover de omgeving.
 
Hoogbegaafde kinderen hebben doorgaans een groot rechtvaardigheidsgevoel en dat gaat verder dan het nauwgezet naleven van de spelregels van het ganzenbord. Ze kunnen zeer betrokken raken bij onrecht dat anderen wordt aangedaan en waarvan ze rechtstreeks of onrechtstreeks getuige zijn. Ouders van hoogbegaafde kinderen moeten vaak met schade en schande leren dat het belangrijk is dat afspraken nagekomen worden en dat een belofte niet zomaar ongedaan kan worden. Je komt er als ouder niet zo makkelijk met een smoesje vanaf. Ook als je door omstandigheden een afspraak of belofte niet kan nakomen, kom je er als ouder niet probleemloos mee weg en vergt het soms heel wat diplomatie en zalving om je diep gekwetste kind weer enigszins tot rust te brengen.

Wat doe je er als volwassene aan?

Oog hebben voor dit soort van schijnbaar kleine akkefietjes is dus de boodschap. Als ouder of leerkracht toon je best begrip voor het kind dat zich gekwetst voelt. Lach het probleem zeker niet weg maar praat erover. Het kind kan nog niet relativeren: dat is de taak van de volwassene. Wat voor ons, volwassenen, kleine probleempjes zijn, zijn binnen de leefwereld van het kind serieuze problemen. Je kan als volwassene proberen om het kind uit te leggen waarom de andere kinderen zus of zo reageren, en je kan het leren relativeren, maar verwacht hierbij geen instant succes. Vergeet niet, hoogbegaafd of niet, het blijven kinderen met een beperkt vermogen om dingen te vatten en zich daarin in te leven; omdat ze hiertoe de nodige levenservaring missen.
 
Wat het thema van de afspraken en de beloften betreft: bezint eer gij begint. Voor je iets belooft aan je kind, ga je best na of je je beloften wel kan waarmaken. Als het niet zeker is of dat kan, maak dat dan ook zeer duidelijk op het ogenblik dat je je belofte doet. Om er zeker van te zijn dat je kind de boodschap ten volle begrepen heeft, kan je je kind vragen om te herhalen wat je net gezegd hebt. Als uit de eigen woorden van je kind niet blijkt dat het begrepen heeft dat die belofte misschien niet wordt nagekomen, wees er dan maar zeker van dat je kind het net anders heeft begrepen dan jijzelf, en dan kan het nuttig zijn om nog eens de nadruk te leggen op de voorwaardelijkheid van je belofte.

Anekdoten

Een ouder schreef het volgende:
 
Onze zoon wist al snel hoe hij het programmaboekje van de tv moest ontcijferen. Hij kon nog geen klok lezen, maar had als kleuter op een gegeven moment al wel uitgedokterd hoe hij het uitzenduur in het boekje kon vergelijken met de digitale klok op de thermostaat van de verwarming, en dan wist hij of een programma nog moest beginnen of reeds voorbij was. En zodoende vroeg hij op een gegeven moment of hij Ketnet mocht kijken.
Dat mocht, na het eten, als hij flink had gegeten, beloofden we.
Geen enkel probleem. Onze zoon at flink zijn bord leeg.
Toen ging de tv aan, en in plaats van Ketnet op tv zagen we tennis. Ketnet had plaats moeten maken voor sport, en onze blije jongen maakte ook meteen plaats voor een boze en gekwetste jongen.
“Dit is niet eerlijk! Je had het beloofd!” schreeuwde hij. “En in het boekske (zo heet de tv-gids bij ons) staat dat het nu Ketnet is dus moet je Ketnet opzetten!”
En daar stonden we dan met onze belofte. Onze zoon had wat ons betreft recht van spreken. Wij vonden het als ouders ook schandalig, maar konden onze zoon niet uitleggen dat wij hier geen schuld aan hadden. En we vroegen ons af hoeveel andere gezinnen in Vlaanderen er op dat ogenblik met hetzelfde probleem geconfronteerd werden.
Een tekenfilm die we nog achter de hand hadden voor noodgevallen heeft toen redding gebracht, en we hebben eruit geleerd dat je heel voorzichtig moet zijn met wat je aan je kinderen belooft.

Een reactie van een andere ouder:

Enkele weken geleden kwam mijn zoontje thuis met een flinke nota in zijn agenda.
H ij zit nu versneld in het derde leerjaar en heeft veel moeite met aansluiting vinden bij zijn klasgenoten. Hij slaagde er die dag in op de speelplaats met 2 klasgenoten een zelfbedacht spel te spelen. Eentje van die 2 kinderen hield het halverwege voor bekeken en sloot zich bij een ander groepje aan. Dat kon voor hem compleet niet door de beugel. hij werd woedend, ging haar te lijf, en hij is de hele namiddag op de gang blijven staan uit koppigheid om zich te excuseren.
O plossingen zijn heel moeilijk, ik krijg het hem niet uitgelegd en blijkbaar leert hij zo weinig uit al die schermutselingen. Het moeilijkste is om aan leerkrachten en betrokkenen uit te leggen dat hij in de eerste plaats een gekwetst kind is op dat ogenblik.
Nu ja, ik zou het vroeger ook niet begrepen hebben. Hij heeft me al heel veel geleerd, die zoon van mij.

Nog een reactie:

Onze zoon van vier voelt zich zeer snel gekwetst. Niet alleen als we onze beloftes niet nakomen of iets dergelijks, maar vooral ook als hij het gevoel heeft dat hij niet gelijkwaardig wordt behandeld. Ik zag hier laatst een mooi voorbeeld van op school. Het was kijkuurtje voor de ouders, die in groepjes van vier werden uitgenodigd. Toen ik met een groepje mocht gaan kijken, hadden ze net gym/dansles. Ze stonden de juf na te doen en ook onze zoon deed enthousiast mee. Tot het moment dat ze een dansje moesten doen. Wat doen volwassenen namelijk als kinderen iets koddigs doen of iets leuks zeggen? Dan gaan ze lachen. Niet om ze uit te lachen, maar omdat het zo koddig is. Onze zoon ziet dat niet zo. Als een volwassen persoon iets zegt of iets doet, begint de rest toch ook niet zomaar te lachen? Hij raakt dan in de war en gekwetst en doet dus niet meer mee. Hij doet wat de juf hem voordoet, maar als de juf het doet, lachen de ouders niet, maar als de kinderen het doen, lachen ze wel. En wat zeggen de ouders? Jouw zoon heeft er niet veel zin in zo te zien. Doet hij altijd zo moeilijk? Nou, dan ga je door de grond. Gelukkig heeft hij een juf die hem erg goed begrijpt. En onze zoon moet nog leren dat hij zich de dingen niet persoonlijk moet aantrekken. Want deze situaties komen namelijk zeer regelmatig voor. Als hij iets vertelt wat nogal wijsneuzerig overkomt, of als hij aan gasten vraagt of ze koffie willen, tja, dan beginnen ze te lachen. Maar als mama vraagt of de gasten koffie willen of iets vertelt, beginnen ze toch ook niet te lachen, vraagt hij dan daarna. Hij kan daar echt wakker van liggen en legt de fout bij zichzelf.

Beste redactie HBV,
Wij hebben een hoogbegaafd geteste zoon van 5. Hij heeft tweemaal per week klassikaal gymles. De nieuwe juf heeft (weer) ingevoerd, dat de kindjes niet in de eigen kleding, maar in sportkleding moeten gaan gymmen. Prima, maar wij hebben als ouders een nieuwsbrief gekregen dat dat over een paar weken zo zou zijn; tijd genoeg om een sportbroekje en t-shirt te regelen.
Nu, deze week kondigde de nieuwe juf plotsklaps vlak voor de gymles aan, dat de kinderen in ondergoed moeten gymen. Dus, kleed je maar uit. Nou, alle kindjes doen dat, behalve wat stoere jongens (waaronder onze zoon). De andere jongens trekken na wat streng zijn, alsnog hun kleding uit en lopen in ondergoed (over de gang; waar alle grote kindjes ze in ondergoed zien lopen!) naar het gymlokaal. Behalve onze zoon. Die heeft snikkend en verdrietig en boos op zijn stoeltje in de klas gezeten, half uitgekleed, maar broek nog aan, terwijl de anderen aan het gymen waren. Hij weigerde aan deze plotsklaps gestelde regel te voldoen. De juf sprak mij er nadien op aan. Ik kreeg de indruk dat ze eigenlijk wilde zeggen “Tjonge, we moeten dit wel oplossen, want hij moet echt leren zich aan de regels te houden”.
Thuis gekomen zei hij zeer gedecideerd: “Maar mamma, ik schaam mij als de kindjes mijn onderbroek en hemd zien; jij gaat toch ook niet in een bh op de fiets? Of tennissen?” Ik schoot natuurlijk in de lach. Tja. Heeft hij daar een punt, of niet? “En,” vervolgde hij, “ik vind het hartstikke koud als ik in mijn ondergoed op zo’n koude mat moet zitten.” Inderdaad. Het is december. Zou ik ook niet doen, of wel? Hij is erg gevoelig op prikkels, waaronder kou en warmte (ik moet altijd de douche een tikkie kouder voor hem zetten, randjes in sokken zitten hem dwars, etiketjes in kleding prikken hem, etc.)
Goed, vraag is dus “is hij lastig?” of “heeft hij ook wel gelijk?”. Wie vertelt het mij? Of de juf?

Beste redactie HBV,
Wij komen uit Nederland en onze zoon van 4 jaar is (nog) niet getest, mag ik toch een anekdote vertellen?
Wow, een levensgroot dambord buiten, dat vond onze zoon van 4 geweldig. Hij damt nog niet zo lang, kan het al best goed en vindt het zowel moeilijk om fouten te maken als om te verliezen. Omdat we met 2 volwassenen, 1 kind van 8, 1 kind van 4 en 2 kinderen van 3 waren besloten we twee groepen te maken. Mijn zoontje zat bij zijn tante in het team. De eerste paar zetten gingen goed, er werd overlegd en onze zoon mocht actief meedenken en doen met zijn 8-jarige neef. Toen ging zijn tante zich ermee bemoeien. Ze zei dat het soms nodig was een steen op te offeren, zodat je zelf ook kon slaan. Toen ging ze een zet doen waar mijn zoontje helemaal van over de rooie ging. Hij had namelijk denk ik gezien dat de tegenpartij dan twee zetten kon doen zonder dat zij zelf daarna konden slaan. Ik had dit als tegenpartij ook gezien en gaf mijn schoonzusje de voorzet naar mijn zoontje te luisteren. In plaats daarvan ging ze hem opnieuw uitleggen dat je soms op moet offeren. Hij bleef gefrustreerd, maar zijn tante wilde niet luisteren. Ik gaf aan dat mijn zoontje gelijk had en toch bleef ze bij haar standpunt. Toen hebben wij de dubbele slag geslagen en werd duidelijk dat zij niet konden slaan. Toen raakte hij natuurlijk helemaal gefrustreerd en zei zijn tante: “als je niet normaal kunt spelen, dan heb ik er geen zin meer in hoor” en zijn we gestopt. Als klap op de vuurpijl kwam ook nog: “het is maar een spelletje”.
Wie speelde normaal?
Ik heb mijn zoontje rustig gekregen door hem te complimenteren dat hij het heel goed gezien had en hem te vragen hoe hij het vond dat zijn tante het niet had gezien. Toen kon hij eindelijk zijn hart luchten.
De anekdotes waarbij ik zelf de mist in ga, vertel ik maar niet Ik ben zelf ook nog aan het leren dat fouten maken in het opvoeden van elk kind, dus ook een slim kind mag.

Hier plaatsten we graag nog een paar anekdoten. Misschien kan jij er ons bezorgen?
 
Lezen op het web

www.kidsource.com/kidsource/content4/joy.loss.eq.gifted.html (The burden of becoming a change maker)
www.ucalgary.ca/~gifteduc/resources/articles/GuidelinesHandlingSM.pdf

------------------------------------------------------------------------
[1] Algemeen wordt aangenomen dat men bij kleuters nog niet van hoogbegaafdheid kan spreken omdat de ontwikkelingsvoorsprong van tijdelijke aard kan zijn, als gevolg van de grote verschillen in ontwikkeling bij kleuters van dezelfde leeftijd. Bij een aantal van hen zal het verschil wegebben, bij een ander aantal  zal dit verschil alleen maar groter worden. We gebruiken toch de term “hoogbegaafde kleuter” omdat dat de tekst o.i. eenvoudiger houdt. We zijn van mening dat hij toepasbaar is op alle kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong, omdat ook diegenen wiens voorsprong slechts tijdelijk is, recht hebben op een frustratieloze kleutertijd.


© www.hoogbegaafdvlaanderen.be | Email : info@hoogbegaafdvlaanderen.be