Home Hoogbegaafd Herkenning Testen HB thuis Sociaal leven HB op school Probleemkinderen? Adresboek FAQ Goed voor een glimlach Literatuur
Visies op hb-onderwijs
Ouders stellen vragen
Begrippen
Werkvormen
Leg de basis in de klas!
Kangoeroeklassen
Groeperen
Mag het wel, HB zijn?
Het pyramide project
Zekerheid?
Brief aan de minister
Nota voor de minister
Visietekst N.
Zorgdecreet en HB's
...
 
Brief aan de minister


Onderstaande reactie verwijst naar www.ond.vlaanderen.be/beleid/discussienota-onderwijs-vorming.pdf, de discussienota onderwijs van Frank Vandenbroucke, Vice-minister-president en Vlaams Minister van Werk, Onderwijs en Vorming.

Het is een initiatief van een groep ouders dat door een elke dag groter wordende groep ouders en mensen uit het onderwijs wordt gesteund. De tekst werd als kerstboodschap in 2004 aan de minister bezorgd.

Zie ook onderaan deze pagina het verslag van een gesprek op het kabinet naar aanleiding van deze nota.

Hoogbegaafd - ik zoek een school die voor me zorgt!

Hebben kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong geluk?
Een hoog potentieel, dat is toch een meevaller? Toch hebben deze kinderen behoefte aan een geheel eigen aanpak in het onderwijs. Anders bestaat het risico dat juist door dat onderwijs hun meevaller een tegenvaller blijkt te zijn.

De overheid en de scholen hebben ook voor deze kinderen een belangrijke verantwoordelijkheid.

 

Hoogbegaafd?

Sommige kinderen hebben in vergelijking met de doorsnee kinderen meer cognitieve mogelijkheden. Je kan dat vergelijken met kinderen die het potentieel in zich hebben om topsporter of topmusicus te worden. 2 à 3 % van onze kinderen is hoogbegaafd. In het Vlaamse basisonderwijs zijn er dat zo ongeveer 14.500.

Vlaanderen koestert en begeleidt het talent van topsporters en topmusici. In zijn discussienota stelt de minister dat hij jonge beloftevolle sporters alle kansen wil geven om een sportloopbaan uit te bouwen. Maar wat doet Vlaanderen voor zijn hoogbegaafde kinderen?

 

Het hoogbegaafde kind op school

Als hoogbegaafde kinderen van jongs af aan de nodige begeleiding krijgen die aansluit bij hun mogelijkheden, kunnen ook zij een probleemloze schoolloopbaan genieten. Ze hebben vooral steun nodig bij de ontwikkeling van hun leercompetenties en bij hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Een gebrek aan adaptief onderwijs is een belangrijke factor in het ontstaan van problemen o.a. het steeds moeten wachten in de klas maakt hen snel school- en leermoe. Adequate sociale relaties aangaan met leeftijdsgenoten is voor deze kinderen niet eenvoudig.

Hoogbegaafde kinderen hebben nood aan aangepast onderwijs, pas dan functioneren ze doorgaans goed in het gewone onderwijs. De meeste hoogbegaafde kinderen missen uitdaging op school. Dat is nefast voor hun creativiteit, voor hun zelfbeeld en zelfvertrouwen en voor de ontwikkeling van hun leercompetenties. Een aantal kinderen ontwikkelen dan gedragsstoornissen, die negatief inwerken op het klasgebeuren.

Soms kiezen ouders en school voor versnelling. Dat is een manier om de druk van de ketel te halen. In heel wat gevallen brengt dit slechts tijdelijk soelaas.

 

Twice exceptional

Er zijn ook kinderen die hun bijzondere cognitieve mogelijkheden combineren met één of andere ontwikkelings- of leerstoornis (bijvoorbeeld dyslexie, ADHD of een autismespectrumstoornis). Deze kinderen noemen we "twice exceptional". Het gaat hier om een bijzonder kwetsbare groep kinderen. Ze hebben uitdaging nodig maar terzelfder tijd ook zeer gerichte hulp zodat ze adequaat leren omgaan met hun leer‑ en ontwikkelingsstoornissen. Het aanvaarden van de stoornissen verloopt bij deze kinderen doorgaans nog moeilijker. Zij worstelen meer dan andere kinderen met hun moeilijkheden. Het hoogbegaafde kind met een leer‑of ontwikkelingsstoornis heeft meer compensatiemogelijkheden en kan zijn/haar probleem dus langer verstoppen of camoufleren. Dat vraagt een heel gerichte en deskundige ondersteuning vanuit de school. Terzelfder blijft ook dit kind, net zo als een ander hoogbegaafd kind, nood hebben aan extra uitdaging.

 

Wat bestaat er in onze scholen aan ondersteuning voor hoogbegaafde kinderen?

Er bestaan vandaag reeds pareltjes van differentiatie binnen de klas, kangoeroewerking, projectwerk en contractwerk, en andere vormen van begeleiding die het waard zijn om in de bloemetjes gezet te worden. Sommige scholen compacteren en verrijken de leerstof voor hoogbegaafde kinderen.

 

Een andere mogelijkheid is deze kinderen samenzetten in leefgroepen. Zij vinden hier hun broodnodige contacten met ontwikkelingsgelijken. Dit blijkt een eerste veilige haven te zijn voor kinderen die in andere systemen uit de boot gevallen zijn, zij komen hier met hun anders‑zijn in het reine. Zo bouwen ze de vaardigheden op om te integreren in een gewone ‑divers samengestelde‑ klasgroep

Het leefgroepenmodel heeft drie jaar goed gefunctioneerd in het Vlaamse onderwijs, en is vooral omwille van het gebrek aan extra financiële middelen gestrand. Omwille van de speciale noden van "twice exceptional" kinderen, waren de leefgroepen voor hen extra aantrekkelijk. Dat maakte de behoefte aan extra financiële middelen dubbel zo groot.

 

Er bestaan dus reeds een aantal geïsoleerde initiatieven in enkele basisscholen, en hier en daar is er ook wel een secundaire school die pogingen doet om ze kwaliteitsvol op te vangen.

Die initiatieven berusten op inzet van bijzonder gemotiveerde directies, leraren en vrijwilligers. Dat is zeer mooi en lovenswaardig, maar geeft geen zekerheden aan kinderen en ouders rond kwaliteit, en vooral rond stabiliteit van het aanbod.

Bovendien vindt niet elk hoogbegaafd kind dicht bij huis een kwalitatieve en betaalbare oplossing voor een gepaste begeleiding op school.

 

Wat verwachten we van scholen bij de ondersteuning van hoogbegaafde kinderen?

We verwachten dat elke school zijn leerlingen tijdig screent op de mate waarin ze nood hebben aan extra zorg. Ook de hoogbegaafde kinderen vormen een uitdrukkelijke doelgroep voor deze screening. De "twice exceptional" kinderen krijgen hierbij bijzondere aandacht, omdat hun diagnose moeilijker te stellen valt.

We verwachten dat voldoende scholen de nodige ondersteuning bieden aan hoogbegaafde kinderen. Eerder hebben we laten zien dat er verschillende mogelijkheden zijn.

Verder verwachten we ook dat scholen werken aan begrip en aanvaarding van en voor de hoogbegaafde kinderen. De directies hebben aandacht voor een gepaste en zorgvuldige communicatie.

De school moet ook aan deskundigheidsbevordering van zijn leraren werken, zodat alle leraren zicht krijgen op de nood aan ondersteuning bij hoogbegaafde kinderen.

 

Wat verwachten we van de overheid als ondersteuning naar scholen en hoogbegaafde kinderen?

We verwachten dat de overheid ook hoogbegaafde kinderen als zorgkinderen erkent. Indien de overheid voor zorgkinderen een extraatje toekent, dan horen daar ook de hoogbegaafde kinderen bij.

De éne school vangt meer zorgkinderen op dan de andere. Daarom verwachten we dat de overheid structuurversterkende middelen toekent aan ALLE scholen die zich meer dan verwacht inzetten voor leerlingen met zorg. Zo kan de overheid vermijden dat de draagkracht van scholen opnieuw overschreden wordt.

We verwachten ook dat de overheid er zorg voor draagt dat leraren in de opleiding kennis kunnen maken met de ondersteuningsbehoeften van hoogbegaafde leerlingen.

Verder bouwt de overheid best een steunpunt uit voor onderwijs aan kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong (zoals die ook bestaan voor intercultureel onderijs, ervaringsgericht onderwijs, enz.)
Dit steunpunt kan scholen, CLB's, begeleidingsdiensten en nascholingsorganisaties de nodige expertise aanleveren. Zo'n steunpunt kan ook bijdragen tot de ontwikkeling van aangepaste materialen, zodat deze betaalbaar blijven.

De overheid kan er via een stimuleringsbeleid ook toe bijdragen dat in elke regio één centrum voor leerlingenbegeleiding zich kan bekwamen in het diagnostiseren en begeleiden van hoogbegaafde leerlingen.

Reacties op deze tekst zijn uiteraard welkom op info@hoogbegaafdvlaanderen.be .

 

En er volgde een gesprek op het kabinet...

Bezoek op 7 maart 2005 op kabinet van onderwijs

Aanwezig

Kabinet: John De Plecker, Luc Van Beeumen
Ouders: Kris Philippaerts, Pascale Verbist, Anne-Mie Vanderschueren, Yo Wouters, Veerle Hendrickx

Aanleiding voor het gesprek

Wij stuurden eind december een schrijven met petitie naar de minister om aandacht te vragen voor het probleem van hoogbegaafdheid. Wij zijn geen feitelijke vereniging, wel een groep bezorgde ouders, leerkrachten, zorgcoördinatoren.

Op korte termijn verzamelden we een boel handtekeningen van mensen die het initiatief steunden. Wij zijn de administratie en het kabinet erg dankbaar voor de mogelijkheid om een persoonlijk gesprek te hebben.

Korte samenvatting van het gesprek

Er groeit consensus tijdens het gesprek dat hoogbegaafden al zeer jong begeleid moeten worden en dat er in Vlaanderen onvoldoende expertise beschikbaar is om dit aan de man te brengen in de scholen en bij leraren. Om meer expertise op te bouwen, om kwaliteitsvolle leermaterialen in kaart te brengen, om scholen, CLB's en pedagogische begeleidingsdiensten te begeleiden, is er nood aan een Vlaams ondersteuningscentrum.

De overheid denkt eraan om op termijn middelen te voorzien voor de ondersteuning van hoogbegaafdheid. Dit zou dan best gekaderd worden in een breder beleid rond ondersteuning van leer en ontwikkelingsstoornissen. De beperkt beschikbare middelen wil de overheid liever niet versnipperen. Daarom opteert de overheid voor bijkomende ondersteuning van de vzw die-’s-lekti-kus die volgens haar bijzonder goed werk levert.

In datzelfde verband steunt het kabinet het voorstel om in de map leerzorg bijkomende fiches te maken inzake hoogbegaafdheid, de tweemaal speciaal kinderen, … De overheid zal de drukkosten en de verzendingskosten betalen, zolang dit binnen redelijke marges ligt.
De overheid wil wel de garantie dat de fiches gedragen zijn. De vertegenwoordigers van de overheid zijn akkoord dat de eindverantwoordelijkheid over de inhoud uiteindelijk bij de vzw dyslecticus ligt. De VZW die-’s-lekti-kus raadpleegt in elk geval twee wetenschappelijke experts (o.a. Pol Ghesquiere). Zo ook andere organisaties inzake hoogbegaafdheid de fiches ondersteunen, des te beter.
De overheid wil samen met de vzw dyslecticus zoeken naar een mogelijkheid om hoogbegaafdheid onder de aandacht te brengen, bvb via een studiedag, persberichten, klasse, schooldirect, ….
Wij vertellen dat we de kans krijgen om de fiches in mei voor te stellen aan de vzw die-’s-lekti-kus, en zo een eerste gesprek kunnen hebben over de noodzakelijke zorg voor hoogbegaafde leerlingen.

We vinden geen consensus rond het feit dat scholen structuurversterkende middelen nodig hebben om "zorgkinderen" op te vangen. De overheid is er bij de subsidiëring van scholen voor zorg, namelijk via de ondersteuning via zorgcoördinatoren, van uit gegaan dat kinderen met leerstoornissen at random verspreid zijn over de scholen en voorziet daarom geen leerlingkenmerk gebonden financiering. Dit zou mogelijk kunnen leiden tot misbruiken.
Wij brengen daar tegenin dat het voor scholen ook nuttig kan zijn om zich te specialiseren. De tijd ontbreekt voor scholen om zich op alle terreinen echt toe te leggen en te verdiepen. Het is wellicht niet haalbaar dat elke school, elke zorgcoördinator, elke leerkracht alle leerzorgen tijdig kan vaststellen, een gepast ontwikkelingstraject kan ontwikkelen, de gepaste compenserende en dispenserende maatregelen kan aanbieden, de gepaste materialen kan ontwikkelen.
In de praktijk stellen we vast dat scholen die zich "een bepaalde zorg" aantrekken, meer kinderen met dat type leerzorg zullen inschrijven …. En bijgevolg als school nood krijgen aan extra ondersteuning, of extra middelen.

Besluit

John De Plecker bespreekt dit verder met Els van Doorslaer van de vzw Dyslecticus. We houden contact over de vorderingen ivm de fiches leerzorg.
Wij werken aan de fiches verder, zijn bereid “als vrijwilligers” om alle mogelijke bijkomende initiatieven verder te ondersteunen; Wij zijn ook bereid om samen te werken met andere geëngageerde personen of organisaties.
We nemen contact op met Sprankel, die ook de aandacht van het kabinet getrokken hebben op het lot van de 2x speciaal kinderen.


© www.hoogbegaafdvlaanderen.be | Email : info@hoogbegaafdvlaanderen.be