Een reactie...van een ouder die zelf actief is
in het onderwijs (april 2006).
De "parabel" die jullie publiceren drukt duidelijk de frustratie
uit van een ouder wiens kind te lang heeft moeten wachten, en geeft ook
een beetje zicht op het dilemma van veel ouders. Hoe lang kan je wachten
op "labels" van al dan niet zelfverklaarde "specialisten"
in hoogbegaafdheid als je kind in de problemen zit? Hoe snel ga je "oplossingen"
omhelzen, en zijn het dat eigenlijk wel écht, oplossingen?
En ook dit... Laat je toe dat die angst, dat je kind psychologisch wel
eens in de knoei zou kunnen zitten of een leer-of ontwikkelingsstoornis
combineert met hoogbegaafd zijn, gaat overheersen zodat je weigert te zien
dat verder testen soms toch zinvol is?
Is het trouwens wel waar dat psychologen en allerlei therapeuten niets
liever doen dan kinderen in de test-wachtkamer te houden zonder dat problemen
intussen worden aangepakt? Of is dit een populistisch praatje omdat, als
je kind het moeilijk heeft, elke dag dat je dit ziet er ééntje
te veel is?
Net als veel parabels is jullie doktersparabel uiteraard een versimpeling
van het hele verhaal. Daarom is het ook een parabel: er wordt een boodschap
gebracht die ontdaan is van alle nuancering en franje. In die zin heeft
hij nut: mensen wakker schudden, stellen dat testen alleen niet genoeg
is, dat je ook iets moet doen.
En net als een parabel is er een nuancering nodig. Parabels zijn beeldende
boodschappen, die je niet letterlijk moet opvatten...
Grote vraag is immers of je terwijl je "doet", niet de achtergrond,
het inzicht in wat er aan de hand is, OOK best even in het achterhoofd
houdt. Vaak is een stapje achteruit zetten en observeren, testen, eens
wikken en wegen, toch wel zinvol. Steun bij je zoektocht als ouders kan
heel nuttig zijn. En uiteraard kan het: testen en achtergronden zoeken
TERWIJL je iets doet. Het ene sluit het andere niet uit, zoals de parabel
lijkt te suggereren. In die zin is de parabel wat populistisch en gemakkelijk.
De verleiding is bij ons ouders natuurlijk groot om "actie!!!"
te gaan roepen als ons kind duidelijk lijdt onder... tja, onder wat? Is
het allemaal wel zo duidelijk wat ons hb kind scheelt? Is het allemaal
zo simpel als sommigen beweren:
- "geef het kind wat uitdaging en de problemen zijn opgelost?"
- welke uitdaging dan? Zijn alle hb kinderen dan wel gebaat met een eenheidsoplossing??
- "versnel je kind als het voorstaat, en los eventuele problemen
later op" - en wat met hb's die absoluut geen zin hebben in versnellen,
ook al staan ze eigenlijk voor qua schoolse kennis? Wat als je een kind
eigenlijk meerdere schooljaren zou moeten vooruit zetten, omdat het domweg
zo veel voorloopt? Wat als je een kind de facto sociaal zou isoleren door
opeenvolgende versnellingen? Cognitief zou het goed zitten, maar verder...
- "die argumenten over sociaal leven later zijn allemaal onzin:
een hoogbegaafd kind is graag alleen immers, en trouwens, het kan toch
enkel zinvol omgaan met andere hb kinderen, de andere kinderen begrijpen
het toch niet" - Wablieft? Wat met hoogbegaafden die wél zinvol
met andere kinderen omgaan? Zijn die "niet echt" hb of zo? Misschien
zijn zij net veel vaardiger dan die andere hoogbegaafden, op sociaal gebied
dan?
- "het onderwijs is bezig met een complot tegen hb kinderen"
- tja, de complottheorie is zoals altijd sterk populistisch getint en
gemakkelijk om volgelingen te trekken want een vijand geeft samenhang
bij de "wij" groep, maar heeft verder weinig nuttigs te bieden
- "alle onderwijs ministers hebben systematisch en bewust hb's genegeerd
en zelfs actief in de kou gezet" - waar die ministers zich nogal
mee bezighouden hé ;-)
- .....
Mijn ervaring is dat het vooral dit NIET is: simpel. Als er simpele "doe
dit en dat en alles komt goed" oplossingen zouden bestaan, zouden
dan niet alle scholen al lang bezig zijn met deze "ideale" praktijken?
Versnellen bijvoorbeeld: dat is immers toch een heel simpele, weinig arbeidsintensieve
"oplossing" (voor de school dan wel): je moet niets aan je programma
aanpassen, je gooit gewoon een kind dat "duidelijk voorstaat"
in de volgende klas, en hupsakee: het draait mee. Op naar een volgende
versnelling? Tja, dat zien we dan wel weer....?!
Ik geloof wel dat sommige kinderen gebaat zijn met een versnelling, omdat
ze voorstaan op de leerstof. Zeker in de eerste jaren van de basisschool.
Tenslotte is die leerstof van een basisschool snel aangeleerd zodra een
kind er rijp voor is (en hb kinderen zijn sneller rijp om allerlei kennis
op te nemen, dat is net een belangrijk kenmerk van hen). Veel hoogbegaafde
kinderen leren kleuren, basis van lezen en rekenen, schrijven,... op zichzelf
of thuis met een stimulerende ouder. Voorlopen op de gewone methode van
de school is voor een hb kind niet echt een grote "kunst".
*Dus* versnel je? Tja, waarom niet, als de leerkracht vasthangt aan de
platgetreden paden, dan kan je soms niet anders. Maar blijf je dat systeem
dan maar klakkeloos verder zetten, zonder meer? Het is toch niet omdat
een kind vandaag op schools vlak voorloopt, dat je niets anders kunt aanbieden
om een kind te stimuleren om creatief te denken en zijn capaciteiten te
ontwikkelen dan gewoon de leerstof van een volgen jaar, en een volgend
jaar, enz?
Waar blijven we bijvoorbeeld met zelfstandig leren leren, projecten uitwerken,
creatief bezig zijn met kennis, uitdiepen van aangebrachte onderwerpen,...?
Het is net het hoogbegaafde kind dat méér kan doen met de
aangeboden leerstof dan een ander kind, want het heeft er tijd voor! Dat
is pas leuk voor een leerkracht, een kind dat méér kan dan
het beperkte aanbod dat je als leerkracht via de methode voorgeschoteld
krijgt! Het is net het hoogbegaafde kind dat de uitdaging kan aangaan om
zélf eens iets in elkaar te steken voor klasgenoten, zoals een kwis
of een speciale spreekbeurt... En het is net bij zuke gelegenheden dat
dit kind veel belangrijke vaardigheden kan leren: zélf leren leerstof
structureren, zélf eens iets opzoeken, zélf een selectie
maken in wat hoofd- en bijzaak is, zélf de leerstof ook verwerken,...en
last but not least: rekening houden met hoe anderen kennis verwerken, de
uitdaging aangaan om kennis op een toegankelijke manier voor te stellen
voor klasgenoten. Want juist kinderen met groot potentieel, die later misschien
wel als volwassenen anderen gaan moeten aansturen, hebben bij uitstek de
vaardigheid nodig om te kunnen gaan met hoe anderen leren en denken!
Ik hoor andere ouders al denken: "ja, jij gaat ons kind als hulpje
inschakelen in de klas zeker!". Wel, ik verzeker die ouders: een kind
zelfstandig laten leerstof voorbereiden voor andere kinderen, dat vergt
een extra inspanning van de leerkracht. Ook hoogbegaafden hebben echt wel
heel wat begeleiding nodig. Die we als leerkracht best willen bieden ook.
Alleen moet het doenbaar zijn. Dus op sommige momenten zal dat kind, NET
ZOALS ANDERE KINDEREN samenwerken én eens een ander kind helpen.
Ook dat is een vaardigheid om te leren. Voor ELK kind.
|