|
|
 |
Hypergevoeligheid |
"The truly creative mind in any field is no more
than this:
A human creature born abnormally, inhumanly sensitive.
To him...
a touch is a blow,
a sound is a noise,
a misfortune is a tragedy,
a joy is an ecstasy,
a friend is a lover,
a lover is a god,
and failure is death.
Add to this cruelly delicate organism the overpowering necessity to create,
create, create
...so that without the creating of music or poetry or books or buildings
or something of meaning,
his very breath is cut off from him.
He must create, must pour out creation.
By some strange, unknown, inward urgency he is not really alive unless
he is creating."
-Pearl Buck-
10 tot 20% van de bevolking zou een uiterst fijngevoelig centraal
zenuwstelsel hebben.
Dit volgens Elaine Aron, schrijfster van het boek: "The Highly Sensitive
Person".
Dit uiterst gevoelige zenuwstelsel is de oorzaak van hun gevoeligheid
aan allerlei omgevingsfactoren, zoals felle geluiden, geuren, bepaalde
voedingswaren, chaos, schoonheid en/of pijn.
HSP is mede een karaktereigenschap en is er in vele gradaties en met verschillende
intensiteit. Er is reeds aangetoond dat hooggevoelige personen met stabiele
jeugdervaringen betrekkelijk weinig problemen als gevolg van deze karaktertrek
ervaren. Daarentegen werd ook vastgesteld dat hooggevoelige personen die
een moeilijke of traumatische jeugd hebben doorgemaakt heel wat meer kans
hebben om in hun volwassen leven met problemen te kampen te krijgen.
Een HSP is iemand die gevoeliger is voor indrukken en prikkels van de
buitenwereld dan gemiddeld. Het gaat om subtielere nuances waarnemen (in
bv. lichaamstaal, stemmingen van anderen, licht, geuren en geluiden) en
deze moeilijk kunnen plaatsen en/of verdragen, sneller overprikkeld raken,
je daarom willen terugtrekken, enz.
Elk ogenblik van de dag doen we indrukken op, staan we bloot aan allerlei
prikkels, het is hetgeen we waarnemen met al onze zintuigen.
Smaken, geuren, geluiden, bewegingen, kleuren, vormen, sferen, enz. Alles
is een prikkel.
HSP's hebben meer tijd dan gemiddeld nodig om deze indrukken te verwerken.
Om dit proces te helpen, hebben ze het nodig zich terug te trekken.
Dikwijls zijn zij zich daar niet van bewust of krijgen zij de kans daartoe
niet en als gevolg daarvan raken ze over hun toeren en/of worden ze geïrriteerd.
Bijwerkingen
Hoogbegaafdheid is geen probleem. OK, maar toch kan hoogbegaafd zijn
een aantal knap vervelende “bijwerkingen” hebben. Nogal wat
hoogbegaafde kinderen hebben last van overgevoeligheid. Dat kan gaan
van overgevoelig zijn aan bepaalde textielen waardoor heel het lijf gaat
kriebelen, aan de labeltjes die in de kleren zitten en die zo ontzetten
prikken, aan een plooitje in een kous dat meteen een onoverkomelijk probleem
wordt, aan bepaalde geluiden waar het kind kregelig van wordt, aan het
volume van het geluid dat een kind doet wegrennen, aan bepaalde geuren
waar het kind overdreven misselijk van wordt, aan bepaalde smaken, en
zelfs overgevoeligheid voor bepaalde kleuren is bekend. Wat dacht je
bijvoorbeeld van het kind dat best wel groenten lust, maar geen groene
groenten? Ga er maar aan staan, als ouder. Daar gaat je hoop op een gevarieerd
groentenaanbod voor je – ahum - spruit!
Je kan er al eens mee lachen natuurlijk. Soms is het ook wel grappig
om zo een kind bezig te zien. En soms is het een lijdensweg. Elke dag
opnieuw diezelfde scènes bij het aankleden van je kinderen, omdat
elk paar sokken dat je probeert, alleen maar leidt tot nog meer gemopper
en gezeur. En om die reden ben je elke dag bijna te laat op school. “Het
ligt aan de ouders,” hoor je dan al wel eens zeggen, “Ze
moeten maar wat kordater zijn.” Of ook: “Het kind is rotverwend.
Kousen zijn kousen en daarmee basta.”
Was het maar zo simpel natuurlijk. Overgevoeligheid voor bepaalde dingen
zit in die kinderen, ze spelen dat niet. Net zomin als een hooikoortslijder
zijn allergie speelt.
Gaat dit over?
Net zoals bij het zich vaak gekwetst voelen, is die overgevoeligheid
vaak een fenomeen van voorbijgaande aard. Maar eer het zover is, kunnen
er heel wat jaren voorbijgaan en het is niet wenselijk dat een kind al
die jaren alleen staat met zijn overgevoeligheid, zonder dat iemand er
rekening mee houdt. Je hoeft geen psycholoog te zijn om in te zien dat
het probleem dan uiteindelijk een eigen leven gaat leiden.
Maar als je een kind hebt dat overgevoelig op iets reageert, wat doe
je er dan aan? Geduld en begrip zijn ook hier weer de twee sleutelwoorden.
Probeer begrip op te brengen voor het probleem en ga er geduldig mee
om. Leg jezelf anderzijds ook geen geselstraf op als je toch eens boos
wordt of het even niet meer ziet zitten, dat is allicht normaal.
Voor sommige problemen bestaan simpele oplossingen. Krijgt je kind de
kriebels van het etiketje in zijn t-shirt? Knip het er dan gewoon uit.
En zorg ervoor dat je kind je het eruit heeft zíen knippen. In
vele gevallen wordt de t-shirt vanaf nu zonder mopperen gedragen. Maak
er geen gewoonte van de etiketten bij elke nieuwe t-shirt op voorhand
weg te knippen. Laat ze er gewoon in, knip ze er enkel uit als je kind
er lastig van wordt, en na een tijd hoef je waarschijnlijk nooit meer
te knippen. Een beetje geduld, een beetje begrip, en het probleem verdwijnt
wel…
…soms…
…vaak…
…maar lang niet altijd. Sommige mensen blijven heel hun leven lang
hypersensitief. Een deel hiervan heeft er blijvend last van en slaagt
er niet in om die eigenschap een plaats te geven in hun leven. Een ander
deel zal er in slagen die eigenschap tot iets moois te ontwikkelen. Hierrond
werd onderzoek gedaan door onder meer dr. Dabrowski en dr. Piechowski.
De Vrije Universiteit Brussel onderzoekt de toepasbaarheid van dit onderzoek
in België. Een medewerkster van de VUB schreef hierover voor ons
een tekst. We hebben hem een
eigen plaatsje gegeven.
Het hoeft geen drama te zijn
En terwijl de grote mensen zich zorgen maken, halen
de kinderen er de positieve dingen uit. Geniet mee van de prachtige definitie
die een zesjarig meisje aan haar eigen hypersensitiviteit gaf. De moeder
vertelt:
Mijn dochter (6 jaar, 1ste lj) heeft net vanochtend zelf ontdekt dat ze
HSP (high sensitive person) is. Ik had het haar nooit gezegd omdat ik
haar aandacht er niet op wilde trekken - schrik om het nog erger te maken
('t is nu al lastig mooie kleren vinden zonder naden).
Opeens zei ze daarstraks in de auto: "mama, ik denk dat ik "voelbaar"
ben".
Ik: "wat bedoel je?"
Zij: "Wel andere kinderen kunnen kriebelkousen en spannende schoenen
en kriebelkleren aandoen, maar ik niet want ik voel dat allemaal. En gisteren
(circusles) kon ik veel beter op de balk lopen want ik voelde gewoon alles
goed. En in Technopolis kan ik heel goed met die spiegelbril op de lijn
stappen, weet je waarom? Ik kijk niet, maar ik voel! En als er lawaai
is hoor ik dat ook allemaal in de klas en de andere kinderen horen dat
niet, maar ik wel en dan kan ik niet meer werken."
Voila: het juiste woord is dus niet HSP maar "voelbaar".
Vereniging: HSP Vlaanderen
Heeft het lezen van wat hierboven staat bij jou een hypergevoelig belletje
doen rinkelen, of is je hypergevoelige snaar geraakt, dan vind je het
waarschijnlijk wel interessant te weten dat er in Vlaanderen een vereniging
is die zich met dit thema bezighoudt:
www.hspvlaanderen.be
info@hspvlaanderen.be
tel.: 0473/33.96.33
Verder praten kan ook op het forum
dat HSP Vlaanderen heeft opgericht.
Lezen op het web
|
Een praktijk die hooggevoeligen begeleidt:
http://www.praktijkvanverbinding.be/default.htm
|
|
|
|
