Deze tekst is van de hand van jos De Rijcke, GOK leerkracht van het Instituut Sint-Vincentius a Paulo, Pachthofstraat 3 9308 Gijzegem.
De begeleiding van hoogbegaafde leerlingen werd er opgestart in samenwerking met het CBO.
Citeren uit deze tekst mag alleen mits toelating van de auteur en met een correcte referentie naar de originele tekst.

HB in SVI
J. De Rijcke
GOK-leerkracht

I Korte historiek

2003-2004 : Een leerkracht (ouder van een hoogbegaafd kind) vindt dat GOK voor alle leerlingen moet gelden en spreekt de GOK veranwoordelijke aan over hoogbegaafdheid.
Een tweede leerkracht spring op de kar.
Ze volgen navorming en raadplegen literatuur.

2004-2005 : Vermelding van hoogbegaafdheid op het zorgformulier en in het schoolreglement (naast andere leerstoornissen en –moeilijkheden). Verdere navorming aan het CBO en deelname aan de werkgroep ‘Hoogbegaafde kinderen in het SO’ (CBO). Bekijken van mogelijkheden op onze school en het uittekenen van een beleid.

2005-2006 : september : start draaideurmodel en opname in het GOK-beleid. oktober : pedagogische studiedag rond hoogbegaafdheid om iedereen grondig te informeren.

II Stappenplan

A INSCHRIJVING

1 ZORGFORMULIER

Bij inschrijving wordt een zorgformulier meegegeven om in te vullen als de ouders dat wensen. Daarop staat hoogbegaafdheid expliciet vermeld. Tevens wordt er gevraagd naar een attest en wordt de mogelijkheid geboden om een begeleidingsplan te vragen.

2 INTAKE

Er wordt een intakegesprek gehouden op basis van het ingevulde zorgformulier. Op het intakegesprek zijn de ouders, de leerling, een GOK-leerkracht en iemand van de directie aanwezig.
Doelstelling : enerzijds zoveel mogelijk informatie verzamelen (van ouders, ll., LO, CLB, CBO, … ) om een profielschets te kunnen opmaken van de leerling en anderzijds de ouders en leerling in te lichten over de begeleiding van hoogbegaafde leerlingen op onze school.
Tevens wordt ook vastgelegd wie het aanspreekpunt is voor zowel de ouders, leerling als leerkrachten.

B PERSONEELSVERGADERING

Na de personeelsvergadering worden de leerkrachten van de klas ingelicht en wordt de profielschets toegelicht. De leerkrachten krijgen verder nog tips en aandachtspunten mee om de opvang van de leerling zo goed mogelijk te laten verlopen.
Gedurende de maand september wordt de leerling in de klas geobserveerd aan de hand van een observatielijst. De GOK-leerkracht verwerkt de gegevens tegen de eerste klassenraad (eind september).

C EERSTE KLASSENRAAD

De observatiegegevens worden vergeleken met de eerste resultaten en de profielschets om te zien of er nood is aan bijsturing en ondersteuning van zowel de leerkrachten als de leerling. Eventuele feedback van de ouders wordt ook bekeken. De ondersteuning van de leerkracht gebeurt door de GOK-leerkracht en een werkgroep.
Met gekende hoogbegaafde leerlingen wordt er na het eerste rapport afgesproken wanneer hun projectwerking begint.

D INSTAPMOMENT DRAAIDEURMODEL

Na het rapport voor de herfstvakantie worden de resultaten nog eens bekeken en wordt een stappenplan opgesteld voor het opstarten van het draaideurmodel in overleg met de leerling. De ouders worden nog eens gecontacteerd voor hun definitief akkoord.

E INHOUD eerste project

Na de herfstvakantie wordt er van de leerling verwacht dat zij volgens hun eigen interesses ideeën aanbrengen voor een eerste (mini)project (dat ongeveer vier weken zal duren). Zij omschrijven hun onderwerp, bepalen enkele onderzoeksvragen en beslissen wat hun eindproduct zal zijn. Na een bespreking met een coach maken de leerlingen hiervan een verslagje.
Dit eerste project wordt gebruikt om de leerlingen te leren “brainmappen”. Deze techniek moeten ze vervolgens gebruiken om hun bronnen te ordenen, hun planning op te stellen en hun eindproduct voor te bereiden en / of uit te voeren.

F AANLOOP

Op de bespreking van de examens in december wordt het verslag van de leerling voorgelegd aan de klassenraad. Daar wordt besproken of er een extra coach nodig is (als het onderwerp te gespecialiseerd is of buiten de vakkennis van de eerste coach ligt. Verder wordt beslist wanneer en hoe er geëvalueerd zal worden (proces- en productevaluatie).

G VERLOOP DRAAIDEUR

1 ONDERSTEUNING

De ondersteuning van de hele begeleiding ligt bij de GOK-leerkracht die coördineert en begeleidt en een werkgroep. In de werkgroep proberen we een verscheidenheid van vakken en jaren te vertegenwoordigen. Een aantal leerkrachten zijn een steun naar collega’s toe door in hun vakwerkgroep te kijken hoe kan gedifferentieerd worden naar boven toe. Zij beoordelen materiaal en geven door wat nuttig is.
Een aantal leerkrachten willen ook coachen en volgen een bijkomende navorming aan het CBO. In hun uurrooster wordt er een lesvrij uur ingeroosterd op dinsdagvoormiddag.

2 WANNEER?

Op dinsdagvoormiddag kan de leerling 3 van de 4 lesuren uit de reguliere lessen stappen om aan zijn project te werken. Dit gebeurt op die voormiddag omdat er dan een optimale begeleiding kan voorzien worden. De uren van de GOK-leerkracht, graadcoördinatoren, en coaches liggen er en ouders kunnen onder andere ook dan ontvangen worden.
Uit de lessen stappen gebeurt steeds in overleg met de vakleerkrachten van die uren om te zien of er geen toets gepland is en of men niets essentieels mist. De notities worden door de leerkrachten aan de leerling bezorgd die ze dan zelfstandig moet verwerken.
Er wordt nog bekeken of andere uren in aanmerking komen om het probleem van 1 uursvakken op te lossen.

3 WAAR ?

De leerlingen werken in de mediatheek.

4 WAT ?

PROJECTWERKING (zie ook E)

De projectwerking kent grote verschillen. Van sterk geleid in het eerst naar meer zelfstandigheid in hoger jaren. Van kleine projecten naar groter, van kort- naar langlopende projecten.
Steeds wordt aandacht besteed aan vaardigheden en leren leren : explicieter in de eerste jaren en impliciet is leren leren aanwezig door de projectwerking als didactische werkvorm te gebruiken.
Het onderwerp komt zoveel mogelijk van de leerlingen individueel of als er met een groep gewerkt wordt bepaalt de groep het thema waarin kan gewerkt worden. Leerkrachten kunnen ook onderwerpen aanbrengen buiten de directe interesses van de leerling.
Er wordt gezorgd voor zoveel mogelijk terugkoppeling naar de eigen klasgroep onder de vorm van spreekbeurten of toonmomenten.

VERBREDING

Leerlingen uit de tweede graad zouden ook kunnen aansluiten bij het uur seminarie van de vijfdes en / of zesdes. In de vijfdes wordt rond enkele grote thema’s begeleid zelfstandig gewerkt en in de zesdes kan gekozen worden tussen enkele vakken waaronder Spaans, Italiaans, fysica in de auto, filmanalyse, biologie, …
In de derde graad zouden leerlingen extra vakken aan hun curriculum kunnen toevoegen.

H OPMERKINGEN

Deze werking past in een breder kader van initiatieven op het vlak van socio-emotioneel welbevinden en op het vlak van preventie en remediëren van ontwikkelings- en leerproblemen : zoals faalangstbegeleiding, zelfhulpgroep dyslectici, IKS-vertrouwensleerlingen, leerlingenraden, leerkrachten van de interne leerlingenbegeleiding en van de studieloopbaanbegeleiding, het open studiehuis (re- en peer teaching), begeleiding en cursus leren leren …
Tenslotte nog even signaleren dat dit een MOGELIJKE aanpak is die steeds geëvalueerd dient te worden. Deze aanpak is trouwens slechts mogelijk omdat ze gesteund wordt door de directie en een groot deel van het lerarenkorps en omdat ze gegroeid is in een specifieke, open schoolcultuur.