Verteld door de moeder, februari 2005, een bijdrage uit Nederland

Ik heb vier hoogbegaafde kinderen en ervaring met het overslaan van klassen die ik wel wil delen.

Mijn oudste dochter wilde zelf graag versnellen maar dat werd vanuit school tegengehouden tot de situatie zo onhoudbaar werd ( ze lag soms 24 uur per dag huilend in bed en had veel last van hoofdpijn) dat ze uiteindelijk groep 7 en 8 (vijfde en zesde lj in België) in één jaar heeft gedaan. Op de middelbare school bloeide ze helemaal op en liep ze vanaf de eerste dag de deur plat bij de directie omdat ze altijd mogelijke verbeteringen in het rooster zag e.d.
Terwijl er op de basisschool altijd op haar rapport stond dat ze nooit contact met de leerkracht zocht.

Mijn tweede dochter heeft groep 4 (tweede lj.) overgeslagen, was in groep 7 (vijfde lj.) helemaal klaar met de basisschool, maar wilde zelf perse groep 8 (zesde lj.) doen omdat ze kamp, musical, EHBOlessen etc van groep 8 niet wilde missen.Wij hebben zelf gezorgd voor heel veel buitenschoolse activiteiten (typeles, itialaanse les en een cursus zelfverdediging), maar toch was het een heel zwaar jaar.
Helaas stond op dat moment het Compacten en Verrijken op onze middelbare school nog in de kinderschoenen en kwam er ondanks veel goede wil van de kant van de school niet veel van terecht. Zij haakte dan ook na de tweede behoorlijk af, heeft al die jaren bijna niets gedaan voor school, ging er
alleen heen voor haar uitgebreide sociale leven, maar heeft vorig jaar gelukkig toch haar VWO diploma gehaald en geniet nu van het studentenleven.

Mijn zoon heeft vanaf de eerste dag dat hij op de basisschool kwam dwarsgelegen en is dan ook de enige die niet versneld is. Hij heeft een heel nare basisschooltijd gehad en heeft nog steeds (nu in 4 TVWO) een fundamenteel wantrouwen tegen docenten en voert ook nog steeds helemaal niets uit voor school.

Mijn jongste dochter is destijds (gezien de slechte ervaringen met de andere drie) al op 3 jarige leeftijd naar school gegaan. Ze is van december en is gewoon aan het begin van het schooljaar begonnen. Al in groep 2 (derde kleuterklas in België) begon het weer mis te gaan. Ze deed toen al Somplex voor groep 3 (eerste lj.) en klaagde dat ze zich niet kon concentreren omdat die kleuters zo'n herrie maakten.
Omdat versnelling voor de school onbespreekbaar was en ze in groep 3 (eerste lj.) echt helemaal vastliep is ze aan het eind van dat jaar van school veranderd en in een groep 5/6 (derde/vierde lj.) combinatie geplaatst. Ze bloeide helemaal op, had voor het eerst weer contact met klasgenoten en ging ook weer spelen (dat deed ze het jaar daarvoor helemaal niet, omdat ze op school absoluut niet aan haar trekken kwam op cognitief gebied, ging ze dat thuis inhalen waardoor dingen als tekenen, knutselen en buitenspelen er helemaal bij inschoten).
Helaas bleek in groep 6 (vierde lj.) dat ze het jaar daarvoor veel te veel had meegeluisterd bij groep 6 als ze verondersteld werd groep 5 werk te doen (ze maakte b.v. in haar kladblok stiekem de sommen mee) zodat ze, ondanks heel veel extra werk dat ze heel leuk vond, halverwege het jaar toch weer vastliep. De school stelde toen voor om haar door te testen en weer in te stappen op het niveau waar ze zat. Wat niemand verwacht had was dat ze alle Cito's t/m groep 8 (toetsen die in Nederland einde zesde leerjaar worden afgenomen om een advies te geven ivm keuze voor secundair) goed maakte. De school stelde toen voor om voor de volgende twee jaar een individueel programma voor haar te maken, eventueel in combinatie met gastlessen op de middelbare school. Dat zag ze zelf helemaal niet zitten. Ze gaf aan dat ze juist zo graag eindelijk eens gewoon met een groep mee wilde doen, dat ze graag met klasgenoten wilde samenwerken, dat ze zo graag ook eens iets niet wilde snappen zodat ze ook eens een vraag kon stellen.
Omdat zij dit zelf (als 8 jarige) zo duidelijk wist en goed kon verwoorden is toen besloten tot een derde versnelling en is ze naar groep 8 gegaan. In dit jaar heeft ze weer heel veel extra werk gekregen, heeft ze meegedraaid in de plusklas (elke woensdagochtend) en heeft ze geschiedenis en aardrijkskunde van groep 7 ingehaald. Ze heeft dit jaar voor het eerst echt hard moeten werken en was dan ook naar mijn idee , hoewel ze pas 9 was, beter voorbereid op de brugklas dan haar broer en zussen.
Vanaf de eerste dag op de middelbare school voelde ze zich als een vis in het water en ze kreeg voor het eerst echte vriendinnen. Ze verwoordde het zelf zo: Ik zit voor het eerst in een klas waar ik met iedereen vrienden zou kunnen zijn. Ze zat in de VWO brugklas die door de school als de toekomstige gymnasiumklas gezien werd.
In de brugklas (eerste jaar secundair) mocht ze ook Compacten en Verrijken voor Engels en Wiskunde.
In de tweede klas heeft ze als extra vak Russisch er bij gedaan. Nu in de 3e gaat het weer wat moeizamer. Mijn indruk is dat toch de verveling weer wat begint toe te slaan en daar zijn we inmiddels met de school over in gesprek. Ik hoop dat het volgend jaar in de Tweede Fase, als ze Natuur en Techniek gaat doen, toch weer wat uitdagender voor haar wordt.

Het is een heel lang verhaal geworden.
Wat voor mijn dochter in elk geval duidelijk is, is dat pas na de derde versnelling en eigenlijk pas nog later toen ze in een homogene VWO klas terecht kwam, de aansluiting met de klasgenoten er was. Na de tweede
versnelling was dat even wel wat beter, maar blijkbaar ontwikkelde ze zich zo snel dat een jaar later die aansluiting er al niet meer was.
Zij wilde zelf heel duidelijk niet een eigen apart programma volgen, maar er zijn ook genoeg kinderen die dat wel prettig vinden.
Het enige advies dat ik je kan geven is dat je goed moet kijken en luisteren naar wat het kind zelf het liefste wil.

Nog even dit over het "sociaal-emotioneel" tegenargument tegen versnelling dat zo populair is bij sommige mensen in het onderwijs:

Zoals je in mijn verhaal kon lezen was het voor mijn jongste dochter pas na de laatste versnelling zo dat ze echt contact kreeg met haar klasgenoten. Veel leerkrachten komen met het verhaal van sociaal-emotioneel achterlopen. Vaak wordt dat dan gebaseerd op de manier waarop ze met hun klasgenoten omgaan (of niet omgaan).
Wat vaak verhelderend werkt is als je uitlegt dat je sociale vaardigheden het beste oefent in contact met ontwikkelingsgelijken. Aangezien voor 80% van de kinderen ontwikkelingsgelijke hetzelfde is als leeftijdgenoot wordt sociale vaardigheid vaak verward met het goed kunnen omgaan met leeftijdgenoten. Voor onze kinderen zijn die ontwikkelingsgelijken vaak veel ouder en is versnellen daarom vaak beter voor de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden.
Nooit zal ik vergeten dat mijn dochter, toen 5 jaar in groep 3, helemaal gefrustreerd thuiskwam. Mam, nu doe ik op school zo mijn best om met makkelijke woorden te praten en dan begrijpen ze me nog niet!
Stel je eens voor hoe vermoeiend het is als je als vijfjarige de hele dag al je gedachten moet vertalen voor je met je klasgenoten kan communiceren.
Dan zou je toch afhaken en ja, dan roepen de leerkrachten dat er toch echt iets mis met haar is en dat we maar eens naar een psycholoog moeten gaan.
Gelukkig bleek van school veranderen en een groep overslaan ook te werken :-)