Verschillende benamingen
We vinden in de literatuur een veelheid van benamingen rond hoogbegaafdheid.
Er wordt gesproken van hoogbegaafd, maar ook van hoge intelligentie, hoogintelligent,
begaafd, zeer begaafd, uiterst begaafd, getalenteerd, zeer getalenteerd,
uiterst getalenteerd, hoog presterende scholieren, hoogvliegers, sterke
studenten, genieën, rekenwonders, taalwonders, meerbegaafd, meer-bagage-kinderen,
pluskinderen,...enz.
Meestal heeft men het dan over kinderen en jongeren (of volwassenen)
met een hoge intelligentie, iets wat zich op meerdere terreinen kan manifesteren.
Het begrip hoogbegaafd wordt ook door ouders zelf wel eens vermeden
omdat men het te beladen vindt. Wij hebben hierover in onze oudergroep
wel wat gediscuteerd. Sommigen gebruiken het woord, anderen gaan voor
de minder expliciete benamingen omdat ze de reacties van anderen een beetje
vrezen, of gewoon omdat ze het geen juiste term vinden.
Voor het gemak gebruiken wij op deze website voornamelijk het woord
hoogbegaafd. We gaan geen nieuwe woorden uitvinden omdat het begrip vaak
verkeerd geïnterpreteerd wordt. Deze website tracht net de misverstanden
een béétje te verminderen.
Discussies...
Tussen de ouders die contact met elkaar hebben ontspinnen zich wel eens
discussies over het gebruik van het woord hoogbegaafd. Sommigen
gebruiken het steevast overal en altijd, kwestie van de doofpotoperaties
uit het verleden niet te herhalen en hun kinderen niet het gevoel te geven
dat ze "iets" hebben waar je best niet te veel over spreekt.
Anderen zullen eerder spreken van een voorsprong, van "snel"
zijn, van meer uitdagende leerstof nodig hebben, enz, vaak omdat ze vrezen
dat het gebruik van het woord hoogbegaafd verkeerde reacties zal uitlokken
in hun omgeving.
Elk maakt voor zichzelf natuurlijk uit wat er in de eigen omgeving,
in de eigen situatie het meest aangewezen is.
Een goed alternatief voor het woord waar iedereen zich in kan vinden
hebben we nog niet ontdekt, maar dat kan nog komen natuurlijk. Voorlopig
kiezen wij ervoor op deze site het heikele woord "gewoon" te
gebruiken.
Hier wat uittreksels uit de discussies over het woord hoogbegaafd.
Er bestaan dus verschillende meningen...
A.:
Ik gebruik het woord hoogbegaafd. Ik heb geen behoefte aan omfloerste
beschrijvingen. Iedereen kent het woord, zeker nu het steeds meer in de
pers aan bod komt, en een aantal scholen bij wijze van spreken reklame
beginnen maken met hun specifieke begeleiding van hoogbegaafden.
Ik vind het helemaal niet nodig een ander woord te gaan uitvinden omdat
het woord hoogbegaafd misschien een zekere (foutieve) connotatie van luxe-probleem
heeft voor sommige mensen, of weerstand oproept. Je kan toch ook
gewoon door de manier waarop je het woord gebruikt, en de uitleg die je
geeft, iemand zijn idee van wat hoogbegaafdheid inhoudt, proberen bij
te sturen?
Het woord vermijden doet me heel erg denken aan de tijd dat spreken
van iemand met een handicap niet politiek correct was. Het moest
ab-so-luut "andersvalide" zijn. Momenteel vragen de mensen met
een handicap weer om hun probleem met naam en toenaam te noemen, en dat
is niet meer dan normaal.
Een bijkomend argument is volgens mij dat, als wij als ouders al zo'n
beetje verstoppertje gaan spelen, onze kinderen ook weer in het straatje
van "verstop je maar, je bent verdacht" dreigen terecht te komen.
Vroeger was het "not done" om te zeggen dat je kind slim
was: het "doe maar gewoon, da's al gek genoeg" speelde toch
erg vaak mee. Wel, ik gun mijn kind zijn gaven, en heb er geen probleem
mee te zeggen dat het hoogbegaafd is. Zoals het blond is, een bepaalde
lengte heeft, een bepaalde leeftijd heeft, enz. Het hoogbegaafd
zijn is gewoon één van zijn eigenschappen. Waar ik best
wel wat uitleg bij wil geven, moest het begrip niet gekend zijn.
B:
Ik vind het geen mooi woord, hoogbegaafd. Het dekt misschien de
lading wel, maar het is een zwaar woord. Je gooit het in de lucht
en het valt meteen op iemands tenen. Als beton. Hoog-begaafd.
Wil niet iedereen dat zijn? Begiftigd met hoge gaven. Het
klinkt als iets dat je moet verdienen, waar je eerst heel hard voor moet
werken. Zoals bij hooggeleerd, of hooggeëerd. Alleen krijg
je het gratis. Als een titel waar je nooit iets voor hebt moeten bewijzen
of presteren. En daar dan nog moeilijk over doen.
Ik probeer dat woord ook op een normale manier te gebruiken. Maar
het lukt me niet. En dat heeft niks met echte vrienden te maken.
Eerder met taalgevoel. Het voelt alsof je met een vergelijkbaar
woord als "bloedmooi" of "stinkend rijk", al heeft
dat laatste dan een eerder pejoratieve betekenis, begrip wil vragen voor
een moeilijke situatie. Ocharme, ze is bloedmooi, wat een last om
te dragen. Rijkdom, schoonheid, intelligentie, daar draait het om hier
en nu. En zelfs als dat niet je persoonlijke streven is, zelfs dan
moet je toegeven dat het aantrekkelijker klinkt dan arm, lelijk en dom.
Ik denk dat het gewoon te veel gevraagd is om algemeen begrip te
krijgen voor iets waarvan jij weet dat het moeilijk is, maar wat in de
samenleving als het hoogste goed wordt beschouwd.
Als je eerlijk bent, wat zou je zelf kiezen, een IQ van 140 of één
van 60? Begrip voor het onbegrip, daar pleit ik voor. Begrip voor
het feit dat iemand met minderbegaafde kinderen tegen jou zegt : ja, maar
jij weet tenminste dat hij het kan. Ik heb het nu eigenlijk over
twee verschillende dingen, besef ik. Het woord en de connotatie
die het als samenstelling oproept. En daarnaast het begrip dat iedereen
meent te kennen.
Misschien als het woord "hoogbegaafd" heel lang en heel vaak
gebruikt wordt en als begrip in een negatieve context, misschien dat het
dan op meer erkenning zal kunnen rekenen.
Ik pleit voor een ander woord. Ik heb een kamp tegenover me, ik
weet het. Maar ik meen het serieus. Een ander woord. Een afkorting,
bijvoorbeeld. HB, waarom niet ? Of een Engelse afkorting ? Eender wat,
als het maar licht is als je opgooit. Als je zo'n licht woord dan inderdaad
rechttoe rechtaan kan gebruiken in plaats van het in nevelen te hullen,
dan krijg je een begrip dat zich langzaam innestelt op een andere plaats
in het algemeen bewustzijn. Tenminste zo denk ik erover.
C:
Er zouden verschillen bestaan tussen ouders die het woord hoogbegaafd
gebruiken en deze die het woord vermijden. Prof Cornell, van de universiteit
van Virginia (daar in Amerika) deed daar een aantal onderzoeken naar (gespreid
over een 10-tal jaar, jaren 70-80 vorige eeuw). Degenen die het
woord gebruiken zouden een betere verwerking hebben, en hun kinderen ook
meer stimuleren.
D:
Waarom zouden wij ons laten leiden door verkeerde interpretaties van het
begrip hoogbegaafd? Gaan we dan voor elk woord waar iemand verkeerd
op reageert een nieuw begrip uitvinden? Laat ons nu maar eens gewoon
zelf onze bijdrage leveren, en misverstanden proberen uit de weg te ruimen.
Dat verstoppertje spelen is niks voor mij.
E:
Pfffff, mogen we een koe nog een koe blijven noemen? Of is het de
bedoeling dat we allemaal Politiek Correct worden op zijn Amerikaans?
"Ik heb een andersbegaafd kind mevrouw."
"Ocharme, wat heeft hij?"
"Niks, hij is gewoon andersbegaafd."
"Oh, dus het is mentaal gehandicapt?"
"Neen."
"Is hij een beetje achter?"
"Neen."
"Heeft hij een lichamelijke handicap?"
"Neen."
"Wat is dan het probleem?"
"Hij is andersbegaafd."
"Ah."
N.:
Ik ben vader van vier kinderen,waarvan 1 hoogbegaafd is bevonden
door het CBO , de 3 andere hebben we niet meer laten testen. Waarom? Wel
er zijn genoeg testen die je thuis kan laten doen door de kinderen. Toen
wij op school mededeelden dat één van onze kinderen hoogbegaafd
was bevonden door het CBO werden we op school van uit de hoogte aangekeken.
Tot er aan de leerkracht werd uit gelegd dat "Hoogbegaafd" eigenlijk
een foute benaming is en men beter over "Anders-Begaafd" zou
spreken. Ik ben benieuwd of men dan nog zo'n onzin over dit onderwerp
zal vertellen. Bij de leerkracht van ons kind heeft het wel meer begrip
opgeleverd. Wat een woordspeling al niet kan doen.
|